ELEKTRİK TEKNİK MAKALELER

Elektrik makineleri, motor, generatör gibi hareketli ile transformatörler gibi hareketli olmayan makineler olarak sınıflandırılır. Hareket eden elektrik makineleri, girişlerine uygulanan enerji şekline göre motor veya generatör olarak çalışır. Eğer makinenin girişine elektrik enerjisi verilip, çıkışından mekanik enerji alınıyorsa motor çalışma, girişine mekanik enerji verilip, elektrik enerjisi elde ediliyorsa generatör çalışma… Daha fazla okuyun: <strong>ELEKTRİK MAKİNELERİNDE ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ</strong>

ASENKRON MOTOR | 2. BÖLÜM Asenkron motor yapısının, en önemli hesaplanması gereken parametreleri moment (tork), hız veya devri, kontrol düzenekleri ve yol verme işlemleridir. Bu bölümde asenkron motor eşdeğer devresi, parametreleri, moment hesabı ve yol verme çeşitleri gösterilecektir. Asenkron Motor Eşdeğer Devresi Asenkron motorların çalışma ilkesi ve temel yapısı itibariyle… Daha fazla okuyun: <strong>ASENKRON MOTORLAR | 2. BÖLÜM</strong>

Asenkron Motor Nedir, Neden Kullanılır? Asenkron motorlar, en çok elektrik yükü olarak kullanılan elektrik makinesidir. Hem uygun maliyette üretilmesi hem de fazla bakım gerektirmemesi sebebiyle son derece tercih edilen bir motor tipidir. Bir fazlı ve üç fazlı olarak üretilirler. Bir fazlı asenkron motorlar küçük güçlü olarak çamaşır makinesi, buzdolabı, pompa… Daha fazla okuyun: ASENKRON MOTOR NASIL ÇALIŞIR?

ASENKRON GENERATÖRLER Asenkron generatörler, genelde rüzgar santrallerinde kullanılan elektrik makinelerdir. Aslında asenkron makinenin yapısı değişmez, sadece motor veya generatör işletmesinde kullanılma durumuna göre ayrılır. Asenkron Makinelerde Kayma Faktörü Asenkron makinelerde kayma faktörü “s” ile gösterilir ve formülü aşağıdaki hesaplanır. Burada Ns senkron hızı, Nr ise rotor hızını belirtmektedir. $$s=\frac{n_s-n_r}{n_s}$$ Asenkron… Daha fazla okuyun: <strong>ASENKRON GENERATÖRLER</strong>

SENKRON MOTORLAR Elektrik enerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren elektrik makinelerine elektrik motorları denir. Senkron devirle dönen motorlara senkron motorlar adı verilir. Senkron motor yapısında döner manyetik alan hızı ile rotor hızı aynı hızda, yani senkron hızda döner. Elektrik makinesinin içerisinde döner manyetik alan oluşur. Bu alan, senkron devirde döner. Rotorda aynı… Daha fazla okuyun: <strong>SENKRON MOTORLAR</strong>

SENKRON GENERATÖRLER Senkron generatörler, alternatör olarak da adlandırılan, elektrik üretiminde en çok kullanılan elektrik makinelerinden biridir. Elektrik makinelerinde, transformatörlerin dışında senkron makineler ile asenkron makineler bulunmaktadır. Manyetik döner alanın oluşumu makinen çalışma prensibini belirler. Senkron ve asenkron makinelerin çalışması manyetik döner alana bağlıdır. Bu iki tip makinede de hem rotor… Daha fazla okuyun: <strong>SENKRON GENERATÖRLER (ALTERNATÖRLER)</strong>

TEDAŞ TRAFO ŞARTNAMESİ – TRANSFORMATÖRLER | 3. BÖLÜM TEDAŞ Trafo Şartnamesi ve İzolasyon Gerilimleri Trafo kayıp değerleri, TEDAŞ’ın yayınladığı TEDAŞ trafo şartnamesi yönetmeliklerinden takip edilir. Hem trafo kayıpları hem de izolasyon gerilimi değerleri bu şartnamelerde yazmaktadır. Şartnameler hem yağlı tip trafo hem de kuru tip trafo için ayrı ayrı belirtilmiştir.… Daha fazla okuyun: <strong>TRANSFORMATÖRLER | 3. BÖLÜM</strong>

TRANSFORMATÖRLER | 2. BÖLÜM Trafo Parametreleri ve Eşdeğer Devresi Transformatörlerde Kısa Devre Gerilimi Trafo parametreleri ve eşdeğer devresi nasıl hesaplanır ve modellenir? İlk olarak bir trafo parametresi olan kısa devre geriliminin bilinmesi gerekmektedir. Dağıtım transformatörlerinin diğer bir önemli parametresi ise kısa devre gerilimidir. Transformatörler teknik föylerinde “%Uk” olarak belirtilir. Dağıtım… Daha fazla okuyun: <strong>TRANSFORMATÖRLER | 2. BÖLÜM</strong>

TRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜM Transformatör Nedir, Neden Kullanılır? Trafo nedir, neden kullanılır? Trafo çalışma prensibi nasıldır? Elektrik enerjisini santraller vasıtasıyla üretiyor, enerji nakil hatları ile iletiyor ve daha sonra şehirlerde enerjinin kullanılacak şekilde dağıtımını yapıyoruz. Bu proseste transformatörler (kısa adıyla trafolar) büyük önem arz etmektedir.  Hem şehir şebekelerinde hem de… Daha fazla okuyun: <strong>TRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜM</strong>

YAĞLI TİP TRANSFORMATÖRLER Transformatörler özel uygulamalar haricinde genelde yağlı tip trafolar ve kuru tip trafolar olmak üzere iki tip olarak üretilir. En çok kullanılan trafo tipi yağlı tip trafolardır. Çünkü hem maliyeti daha düşük hem de açık ortamda ağır şartlar altında uzun yıllar boyunca çalışabilmektedir. Yağlı tip trafoların çalışma prensibi,… Daha fazla okuyun: <strong>YAĞLI TİP TRANSFORMATÖRLER</strong>

GÜÇ ELEKTRONİĞİ | 3. BÖLÜM Güç Elektroniği Devreleri Aşağıda en çok kullanılan güç elektroniği devreleri verilmiştir. Bu devrelerin özellikleri kısaca detaylandırılacaktır. Doğrultucular (AC/DC Rectifier) Genel anlamda doğrultucular, alternatif akımdan doğru akım elden eden devrelerdir. Alternatif akım kaynağından doğru akım yükünü besler veya bir doğru akım şebekesine güç aktarır. Girişi alternatif… Daha fazla okuyun: <strong>GÜÇ ELEKTRONİĞİ | 3. BÖLÜM</strong>

GÜÇ ELEKTRONİĞİ DEVRE ELEMANLARI En Çok Kullanılan Güç Elektroniği Devre Elemanları En çok kullanılan devre elemanları diyot, LED, transistör, BJT, MOSFET, IGBT ve Tristör olarak sayılabilir. Daha birçok güç elektroniği devre elemanı mevcuttur ancak bu devre elemanları tek tek incelenecektir. Diyot Diyotlar, güç elektroniği devre elemanları teknolojisinin en önemli elemanlarından… Daha fazla okuyun: GÜÇ ELEKTRONİĞİ DEVRE ELEMANLARI NELERDİR?

GÜÇ ELEKTRONİĞİ NEDİR? Dünyanın enerji ihtiyacı artarken, üretilen gücün doğru bir şekilde verimli kullanılması gerekir. Güç seviyesi ve kullanılma amacı bakımından çok farklı alanlarda uygulamalar yapılmakla beraber elektriksel gücün denetiminde ve dönüşümünde kullanılan yarı iletken güç devreleri yeni bir mühendislik alanı oluşturmuştur. “Güç Elektroniği” olarak isimlendirilen bu alan elektrik, elektronik,… Daha fazla okuyun: GÜÇ ELEKTRONİĞİ NEDİR? YARI İLETKEN MALZEMELER

MANYETİZMA | 2. BÖLÜM Manyetizma Yasaları Manyetizma sisteminin işlediği birkaç yasa vardır. Bunlar manyetik alanların değişimleriyle ilgilidir. Manyetizmadaki bu yasalar, manyetik alanların üretimini, hareketini ve manyetik alanların değişimlerini tanımlar. Bunlar Faraday’ın indüksiyon yasası, Lenz ve Ampere yasalarıdır. Faraday’ın indüksiyon yasası: Faraday’ın indüksiyon yasası, bir manyetik alanın değişimi nedeniyle bir elektrik… Daha fazla okuyun: <strong>MANYETİZMA | 2. BÖLÜM</strong>

MANYETİZMA | 1. BÖLÜM Manyetizma Nedir? Manyetizma, fizikte ve elektrikte çok önemli bir konudur. Manyetizma sayesinde transformatör, generatör, elektrik motoru gibi elektrik makineleri çalışmaktadır. Ayrıca teknolojide birçok kullanım alanı vardır. Dolayısıyla manyetizmayı bilmeden elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı, kullanımı yapılamaz. Bu yüzden manyetizma detaylarıyla bilmek, elektrik ile ilişkisini anlamak büyük önem… Daha fazla okuyun: <strong>MANYETİZMA | 1. BÖLÜM</strong>

Alternatif akım tek fazlı (monofaze) veya üç fazlı (trifaze) olarak kullanılır. Biz elektrik enerjisini üç fazlı olarak üretiyor, iletiyor ve dağıtıyoruz. Faz demek, bir sinyalin (bu akım veya gerilim olabilir) değer olarak sıfırdan geçerek pozitif değerler almaya başladığı noktanın referans (başlangıç) noktasına göre değeridir. Monofaze sistemlerde bir faz ve nötr… Daha fazla okuyun: <strong>ÜÇ FAZLI SİSTEMLER</strong>

Gerilim kaynakları, yüke bağlı olarak akımı oluşturur. Dolayısıyla akım ve gerilim ilişkisini iyi bilmeden bu tanımları yorumlamak doğru olmaz. Bir devrede hem gerilim hem de akım tipi aynı olmak zorundadır. İkisi de ya doğru akımdır ya da alternatif akımdır. DC Akım Nedir? DC, İngilizce’de “Direct Current”, Türkçe’de doğru akım anlamına… Daha fazla okuyun: <strong>DOĞRU (DC) VE ALTERNATİF AKIM (AC) NEDİR?</strong>

Güç şebekelerinde herhangi bir noktada meydana gelen kısa devre akımının hesaplanmasında endüktif yükler ve generatörler (üreteçler) önemli rol oynar. Özellikle senkron veya asenkron generatörlerin yapısı gereği endüvi reaksiyonu, uyarma alanı, stator ve rotorda meydana gelen kaçak reaktanslar kısa devre akımını etkiler. Bu neden generatörlerin üç tip kısa devre reaktansı vardır.… Daha fazla okuyun: <strong>GENERATÖRLERİN KISA DEVRE AKIMINA ETKİSİ</strong>

Kısa Devre Arıza Türleri Güç sistemlerinde kısa devre analizinde teoride dört çeşit kısa devre arıza tipi vardır. Bu arızalar kısa devre formülleri ile hesaplanmaktadır. Bu dört tip kısa devre arıza akımlarından simetrik arızalar üç faz kısa devre arızasıdır. Diğer üç arıza akımı tipi asimetrik arıza akımlarıdır. Güç sistemlerinde arızaların çoğu… Daha fazla okuyun: <strong>GÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 4. BÖLÜM – ARIZA TİPLERİ VE FORMÜLLER</strong>

Teoride dört çeşit kısa devre arıza tipi vardır. Bunlar; üç faz, faz-toprak, faz-faz ve faz-faz-toprak kısa devre akımlarıdır. Bu dört tip kısa devre arıza akımlarından üç faz kısa devre olanı simetrik (dengeli) olup, diğerleri asimetrik (dengesiz) arızadır. Kısa devre arıza akımı hesabı yapılırken empedans metodu ve simetrili bileşenler metodu kullanılır.… Daha fazla okuyun: <strong>GÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 3. BÖLÜM – SİMETRİLİ BİLEŞENLER</strong>

Güç Sistemlerinde Kısa Devre Parametreleri Kısa devre analizi yapmak için kısa devre parametreleri belirlenmelidir. Bir güç sisteminde kısa devre akımı arızası olduğunda oluşan arıza akımının büyüklüğü zamana göre değişir ve sonra kararlı hale oturur. Önce bir “transient” denilen geçici durumu vardır, sonra ise akımın değeri sürekli sabit bir noktaya ulaşır.… Daha fazla okuyun: <strong>GÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 2. BÖLÜM – KISA DEVRE AKIMI PARAMETRELERİ</strong>

Kısa Devre Arızası Nedir? Elektriği güç santrallerinde üretiyor, transformatörlerle gerilimi artırıp enerji iletim hatlarıyla taşıyor, yine transformatörlerle gerilimi düşürüp tüketicilere (yüklere) dağıtıyoruz. Bu hat üzerinde bir arıza olduğunda enerji kesintisi riski bulunmaktadır. Bu arıza türlerinden biri kısa devre akımı arızasıdır. Kısa devre, bir devrede genellikle farklı gerilimli iki veya daha… Daha fazla okuyun: <strong>GÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 1. BÖLÜM – KISA DEVRE NEDİR?</strong>

ELEKTRİĞİN TEMEL KAVRAMLARI Akım İletkenlerde elektrik akımı serbest elektronlar tarafından oluşur. Normalde hareketsiz duran serbest elektronların, devreye bir gerilim uygulanması sonucunda oluşan elektrik alanın etkisiyle hareket etmelerine elektrik akımı denir. Elektronların belirli bir yöndeki hareketi elektrik akımını oluşturur. Bu akımı oluşturan ana etken elektrik yük miktarıdır. Birçok nedenden dolayı elektron… Daha fazla okuyun: <strong>ELEKTRİĞİN TEMEL KAVRAMLARI</strong>

Açık tip şalter diye adlandırılan elektrik koruma cihazı, alçak gerilim panolarında kullanılan, bağlı olduğu devrede aşırı akım ve kısa devre arızlarına karşı koruma yapan bir devre kesicidir. Anma akımı 800 A’den başlar, 10.000 A değerine kadar çıkabilir. Genellikle devre gerilimi 690V ve altındaki uygulamalarda kullanılır. Bazı solar projelerde 1000 V… Daha fazla okuyun: <strong>AÇIK TİP DEVRE KESİCİLER</strong>

TRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI Transformatörler ortak bir nüve üzerine sarılmış, birbirinden elektriksel olarak yalıtılmış ancak manyetik olarak birbirine bağlı iki bobinden oluşan hareketsiz bir elektrik makinesidir.  Transformatörün bir bobinden zamanla değişen alternatif bir akım geçirildiğinde, diğer bobine iletilen alternatif manyetik akı, bobinde zamanla değişen bir gerilim indükleyecektir. Bunu… Daha fazla okuyun: <strong>TRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI</strong>

TRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARI Transformatörler (kısa adıyla trafolar), üretim, iletim ve dağıtım şebekelerinde gerilim seviyesini değiştiren en önemli elektrik elemanlarından biridir. Trafolar tek başına veya birden fazla adetle birbirlerine paralel bağlanarak çalışabilirler. Bu yüzden doğru bir şekilde ürün seçimi, devreye alınması ve işletilmesi gerekmektedir. Bazı uygulamalarda mevcut projede bir trafo… Daha fazla okuyun: <strong>TRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARI</strong>

TRAFO MERKEZİ KÖŞKLERİ Trafo merkezi orta gerilim panolarından, transformatörden, alçak gerilim panolarından, akü redresör grubundan, kablolardan ve daha birçok ekipmandan oluşur. Bu ekipmanları dış çevresel ortamda koruyan kompakt tip yapılar köşk olarak adlandırılır. Trafo köşkü, dışarıda halka açık alanlarda yerleştirilebilir. Bu yapılar beton köşk, prefabrik köşk veya metal köşk olarak… Daha fazla okuyun: TRAFO KÖŞKÜ NEDEN KULLANILIR?

SOLAR İNVERTÖRLER Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), 2020 yılının Nisan ayında Türkiye’nin kurulu güç raporunu yayınladı. Rapora göre Türkiye yaklaşık 91,6 GW kurulu güce sahip. Bu gücün yaklaşık 6,1 GW’ını güneş enerjisi santralleri (GES) oluşturmaktadır. Türkiye’nin lisanssız GES sayısı 7.062 iken, lisanslı GES sayısı ise 18 adet olarak belirtilmiştir. Önümüzdeki… Daha fazla okuyun: <strong>SOLAR İNVERTÖRLER</strong>

Reaktif Güç Kompanzasyonu Neden Yapılır? Gelecekte enerji kıtlığı söylentileri, fosil yakıtların tükenmesi, enerji maliyetlerinin artması gibi nedenler, dünyayı elektrik enerjisini daha verimli kullanmaya doğru sürüklemektedir. Elektriğin verimli kullanımı durumunda maliyetler ciddi ölçüde azalmaktadır. Bu çözümlerin başında reaktif güç kompanzasyonu gelmektedir. Elektrik motorları, transformatörler, aydınlatma için kullanılan floresan lamba gibi yükler,… Daha fazla okuyun: <strong>REAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU</strong>

OTOMATİK SİGORTA İLE KAÇAK AKIM RÖLESİ ARASINDAKİ FARKLAR Konutlarda, ticari işletmelerde ve endüstriyel tesislerde elektrik arızalarından dolayı can ve mal kaybı oluşma riski yüksektir. Bu nedenle devrenin koruma sistemi, enerjinin üretildiği yerden son kullanıcıya kadar her noktada koruma yapılacak şekilde dizayn edilmelidir. Yük akımı 150 A değerine kadar ki korumalar… Daha fazla okuyun: <strong>OTOMATİK SİGORTA İLE KAÇAK AKIM RÖLESİ ARASINDAKİ FARKLAR</strong>

ORTA GERİLİM KORUMA RÖLESİ SEÇİMİ Orta Gerilim Koruma Rölesi Nedir? Koruma rölesi elektrik anahtarlama sistemlerinin beynidir. Elektrik enerjisi üretim santrallerinde alçak veya orta gerilimde üretilir, bir güç trafosu ile gerilim yükseltilerek yüksek gerilim ile iletilir. İndirici merkezlerde enerji, orta gerilime düşürülür. Daha sonra da bir dağıtım trafosu ile gerilim, 400… Daha fazla okuyun: <strong>ORTA GERİLİM KORUMA RÖLESİ SEÇİMİ</strong>

OG MODÜLER HÜCRELER Orta gerilim modüler hücreler, (sektörde genelde og modüler hücreler diye adlandırılır) 36 kV gerilim seviyesine kadar dağıtım şebekesine bağlı olan trafo merkezleri, endüstriyel tesislerin dağıtım merkezleri, indirici veya yükseltici trafo merkezleri gibi dahili veya harici mekanlarda kullanılan anahtarlama, koruma veya ölçme gibi fonksiyonlar içeren orta gerilim şalt… Daha fazla okuyun: ORTA GERİLİM MODÜLER HÜCRELERİN ÖZELLİKLERİ

KURU TİP TRANSFORMATÖRLER Transformatörler özel uygulamalar haricinde genelde yağlı ve kuru tip olmak üzere iki tip olarak üretilir. Yağlı tip trafoların kazanlarında bulunan yağdan dolayı patlama riski vardır. Ancak kuru tip trafoların patlama özelliği yoktur. Yağlı tip trafolara göre üretimi daha maliyetli olmasına rağmen patlama özelliği olmadığı için bazı uygulamalarda… Daha fazla okuyun: <strong>KURU TİP TRAFOLAR</strong>

ORTA GERİLİM AKIM TRAFOLARININ SEÇİMİ Orta gerilim akım trafoları dağıtım sistemlerinde akımın ölçülmesi için en önemli ekipmanlardan biridir. Yüksek akımların direkt ölçülmesi, yüksek maliyetli olup aynı zamanda tehlikeli ve zordur. Bu nedenle akımın ölçü cihazlarının çalışabileceği belirli değerlere indirgenmesi gerekmektedir. Bu durumlarda akım trafoları bu soruna çözüm olmaktadır. Akım trafoları,… Daha fazla okuyun: <strong>ORTA GERİLİM AKIM TRAFOLARININ SEÇİMİ</strong>

International Transactions on Electrical Energy Systems dergisinde yayımlanan akademik makalemde MATLAB Simulink programı kullanılarak 1600 kVA, 34.5/0.4 kV mobil trafo merkezi tasarımı ve kısa devre analizini yapılmıştır.