ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ VE ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ MEZUNLARI NE İŞ YAPAR, HANGİ ALANLARDA ÇALIŞIR?
Elektrik elektronik mühendisliği, enerjiden otomasyona, haberleşmeden yazılım tabanlı sistemlere kadar birçok alanda uzmanlık sağlayan disiplinler arası bir mühendislik alanıdır. Bu alandan mezun olan mühendisler, elektrik işletme sorumluluğu, proje çizimi, saha uygulamaları ve teknik denetim gibi görevlerde bulunabilir. EMO tarafından verilen topraklama belgesi ve işletme sorumluluğu belgeleri, elektrik mühendisi olarak yasal yetkiyle çalışmak için önemlidir. Üniversitelerin son sınıfında yapılan elektrik elektronik mühendisliği bitirme projeleri ise öğrencilerin teknik yeterliliğini gösteren en somut çıktılardandır. Elektrik ve elektronik temelli bu projeler, mikrodenetleyici uygulamaları, enerji verimliliği sistemleri, akıllı ev otomasyonları ya da haberleşme protokolleri gibi çok sayıda konuda geliştirilebilir. Yeni mezun elektrik elektronik mühendisi adayları için iş ilanlarında genellikle saha tecrübesi, proje bilgisi ve mühendislik yazılımlarını kullanma becerisi aranmaktadır. Elektrik mühendisliği şirketleri ve elektronik odaklı firmalar, hem proje hem işletme sorumluluğu alanında mühendis ihtiyacı duymaktadır.
Elektrik Mühendisliği ve Elektrik Elektronik Mühendisliği: Teknolojinin Temel Taşı
Üniversitelerin elektrik mühendisliği ve elektrik-elektronik mühendisliği bölümleri günümüzün en dinamik ve araştırılan mühendislik alanlarından biridir. Elektrikle veya elektronikle ilişkili birçok teknoloji sistemleriyle entegre çalışabilen bu bölümün profesyonelleri, genel olarak elektrik enerjisinin üretimi, iletimi, dağıtımı ve kontrolü, mikroelektronik, bilgi iletimi ve güç elektroniği, elektrikli araçlar, akıllı şebeke sistemleri kontrol ve otomasyon sistemleri, elektrik makineleri, alçak gerilim, orta gerilim ve yüksek gerilim sistemleri, yenilenebilir enerji, telekomünikasyon ve haberleşme sistemleri, yazılım, elektronik cihazların tasarımı ve geliştirilmesi üzerine çalışmaktadır. Özellikle bilgisayar mühendisliği, yazılım mühendisliği, makine mühendisliği, mekatronik mühendisliği gibi alanlarla çok yakın ilişkili olduğundan elektrik veya elektrik-elektronik mühendisleri bu alanlarda da çalışabilmektedir.
Elektrik Mühendisliği ve Elektrik Elektronik Mühendisliği Arasındaki Fark Nedir?
Üniversitelerde alınan derslere göre elektrik mühendisleri ekstra yüksek gerilim tekniği ve ilişkili dersleri alabiliyorken, elektrik elektronik mühendisleri bu dersleri almamaktadır. Bunun yerine daha çok elektronik düzenleri, sayısal işleme, telekomünikasyon ve haberleşme sistemleri, yazılımla ilgili daha çok dersler görmekte ve bu alanlarda uzmanlaşabilmektedir. Bu elektrik mühendislerinin elektronik sistemleri, yazılım veya haberleşme sistemleri alanında uzmanlaşamayacağı anlamına gelmez. Üniversitelerde seçilen dersler ve uzmanlaşmak istenilen alanlar mühendis adayının seçimine bırakılır.
İki bölüm arasındaki bir önemli fark da serbest müşavir mühendislik (SMM) hizmeti imza yetkisidir. SMM belgesi olan elektrik ve elektrik elektronik mühendisleri, işlerinin ve sundukları hizmetlerin sorumluluğunu üstlenirler. Bu kapsamda elektrik sistemi planları oluşturabilir, bakım prosedürlerini geliştirebilir, güvenlik standartlarını sağlayabilir ve performansı artırmak için önerilerde bulunabilirler. Birkaç çeşit SMM belgesi vardır. Elektrikle ilgili bunlardan en çok kullanılanları asansör SMM belgesi, elektrik 1 kV altı tesisler için SMM belgesi, elektrik 1 kV üstü ve 1 kV altı tesisler SMM belgesidir. Elektrik mühendisleri mezun olduktan sonra bu üç belgeyi alabilirken elektrik elektronik mühendisleri sadece asansör ve elektrik 1 kV altı tesisler için SMM belgesi alabilir. çünkü elektrik 1 kV üstü olan SMM belgesi yüksek gerilimle alakalıdır. Elektrik mühendisleri yüksek gerilim tekniği derslerini üniversitede lisans sürecinde alırken, elektronik mühendisleri veya elektrik elektronik mühendisleri almaz. Bunun için elektrik elektronik mühendisi lisans eğitimi sürecinde elektrik makineleri, iletim sistemleri, dağıtım sistemleri, güç sistemleri, enerji sistemleri, elektrik tesisleri, koruma ve yüksek gerilim teknikleri gibi en az üç benzer dersi ekstra alarak yüksek gerilimli projeler için SMM belgesi edinebilir.
Elektrik Mühendisliği ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Mezunları Hangi Alanlarda Çalışır?
Elektrik Mühendisliği ve Elektrik-Elektronik mühendislerinin çalışma alanı çok geniştir. Genel olarak belli başlı alanlar aşağıda verilmiştir. Burada önemli olan, çalışılan alan değil, bu alanda ne üzerine uzmanlaştığıdır.
- Enerji üretimi, iletimi, dağıtımı
- Orta ve yüksek gerilim sistemleri
- Yenilenebilir enerji
- Akıllı şebekeler
- Alçak gerilim, kontrol ve otomasyon sistemleri
- Elektrik makineleri (trafo, generatör, elektrik motoru)
- Elektrikli araçlar
- Güç elektroniği
- Elektronik devre sistemleri
- Haberleşme ve telekomünikasyon sistemleri
- Yazılım, bilişim ve yapay zeka
- Robotik ve mekatronik sistemler
- Savunma sanayi ve havacılık
- Temel bilimler
Elektrik ve elektrik elektronik mühendisleri için iş, işte öğrenilir. Okulda verilen teorik bilgilerin pratiğe yansıması genelde iş hayatında gerçekleşir. Bunun için yukarıda verilen sektörlerde ne üzerine çalışmak istenildiğine karar verilmelidir. Birçok kariyer planı bulunur. Örneğin yukarıda verilen alanlarda faal olarak bulunan ilgili firmaların arge (araştırma geliştirme), üretim, proje & planlama, satın alma, satış ve pazarlama üzerine çalışabilirken, akademisyen olarak da üniversitelerde çalışma imkanları bulunmaktadır. Bir mühendis bir fabrikada, taahhüt firmasında veya elektrik santrallerinde (güneş enerjisi, rüzgar, hidroelektrik, termal veya nükleer santral olabilir) arge mühendisi, proje mühendisi veya bakım mühendisi olarak çalışabilir. Bu firmaların satın alma ve satış departmanlarında çalışarak teknikten ziyade daha çok ticari faaliyetlerde de bulunabilir. Bir teknoloji, savunma sanayi veya havacılık firmasında yazılım, arge, planlama ve saha servis departmanlarında çalışabilir.
Mühendisler şirketlerde genelde, danışman veya standart mühendis olarak işe başlar, sonra uzman mühendis olur ve sonrasında yönetici pozisyonuna geçerler. Kendi şirketlerini kuran mühendisler ise sadece mühendislik değil, işin ticari, muhasebe, finans, işletme ve şirket yönetimini de iyi bilmesi gerekir. En önemli konulardan biri de yabancı dildir. İngilizcenin yanında ekstra ikinci bir dil daha öğrenilmesi tavsiye edilir. Üniversite sürecinde veya mezun olduktan sonra mühendislerin en az bir kere de olsa yurt dışına çıkmaları önerilmektedir. Çünkü yurt dışında yaşanan tecrübeler mühendislerin kariyerlerine büyük katkıda bulunmaktadır.
Elektrik ve Elektronik Mühendisliği: Çalışma Alanları ve Kariyer Olanakları
Elektrik ve elektronik mühendisliği, modern teknolojinin temelini oluşturan geniş bir disiplin olup, enerjinin üretiminden elektronik cihazların tasarımına kadar çeşitli alanlarda faaliyet gösterir. Elektrik mühendisi ne iş yapar? sorusuna verilecek yanıt, enerji sistemlerinin tasarımı, güç iletimi, yenilenebilir enerji projeleri ve endüstriyel otomasyon gibi birçok farklı alanda çalıştıklarını açıklamaktır. Elektrik tasarım mühendisi, bu sistemlerin detaylı tasarımlarını yaparken, elektrik proje mühendisi, projelerin uygulama ve yönetim süreçlerini üstlenir. Elektrik elektronik mühendisliği çalışma alanları, güç elektroniği, otomasyon sistemleri, haberleşme teknolojileri, mikroişlemciler, ve robotik sistemler gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Özellikle güç elektroniği bitirme projeleri, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik odaklı yenilikçi çözümler geliştirilmesinde önemli bir rol oynar. Elektrik elektronik müh bitirme projeleri, genellikle yenilikçi ürünler veya enerji sistemleri üzerine yoğunlaşır ve mühendislik öğrencilerine kariyerlerinde avantaj sağlar.
Elektrik elektronik mühendisliği dersleri, devre tasarımı, elektromanyetik, dijital sistemler, mikroişlemciler, ve enerji sistemleri gibi temel alanlarda bilgi sağlar. Bu dersler, elektrik elektronik mühendisliği proje geliştirme süreçlerinde gerekli altyapıyı oluşturur. Ayrıca, elektrik mühendisliği sertifika programları, profesyonel gelişim için ek uzmanlık alanları sunar.
Elektrik elektronik mühendisliği, üretimden iletime, yazılımdan otomasyona kadar geniş bir teknik yelpazede görev alabilen bir disiplindir. Mezuniyet sonrası elektrik mühendisi, enerji santrallerinden fabrikalara, yapı projelerinden haberleşme sistemlerine kadar birçok alanda işletme sorumluluğu, proje tasarımı, uygulama ve denetim görevlerini üstlenebilir. Türkiye’de faaliyet gösteren elektrik mühendisliği şirketleri, proje yönetimi, elektromekanik sistem entegrasyonu, otomasyon ve bakım gibi çeşitli alanlarda mühendis istihdam etmektedir. EMO tarafından verilen işletme sorumluluğu veya topraklama belgesi gibi sertifikalar, sahada aktif çalışabilmek için yasal zorunluluk taşıyabilir. Elektrik bölümü öğrencileri için bitirme projeleri, teorik bilgilerin pratiğe dönüştüğü en önemli aşamadır. Elektrik elektronik bitirme projeleri, mikrodenetleyici tabanlı sistemler, enerji izleme yazılımları, akıllı bina otomasyonu, haberleşme tabanlı çözümler gibi farklı kategorilerde olabilir. EEM veya elektronik mühendislik öğrencileri ise bitirme projelerinde daha çok haberleşme sistemleri, sayısal işaret işleme ve gömülü sistemler gibi konulara odaklanmaktadır. Bu projelerde kullanılan elektrik yazılım programları, mühendislerin sektöre adaptasyonunu hızlandırır. Yeni mezun elektrik elektronik mühendisi adayları için iş ilanlarında genellikle saha tecrübesi, proje geliştirme yetkinliği ve ilgili yazılımları kullanabilme becerisi ön plandadır. Özellikle elektronik ve haberleşme mühendisliği mezunları için telekomünikasyon firmaları, savunma sanayi ve Ar-Ge merkezleri istihdam açısından öne çıkmaktadır.
Elektrik mühendisliği firmaları, enerji üretim ve iletiminden elektronik tasarıma kadar birçok farklı sektörde faaliyet gösterir. Elektrik ve elektronik mühendisleri, bu firmalarda güç sistemleri tasarımı, akıllı cihaz geliştirme, haberleşme teknolojileri ve otomasyon sistemleri gibi görevleri üstlenir. Elektrik elektronik mühendislerinin çalışma alanları, hem yerel hem de global projelerde geniş fırsatlar sunar. Sonuç olarak, elektrik ve elektronik mühendisliği, hem enerji hem de elektronik sistemlerin yönetimi, tasarımı ve geliştirilmesi için kritik bir öneme sahiptir. Elektrik mühendisliği bitirme projeleri veya eem bitirme projeleri, bu alanda yenilikçi çözümler üreterek hem bireysel hem de sektörel gelişime katkıda bulunur. Bu disiplin, mühendis adaylarına teknoloji odaklı bir kariyer yolu sunar.
