MANYETİZMA | 2. BÖLÜM
Manyetizma Yasaları
Manyetizma sisteminin işlediği birkaç yasa vardır. Bunlar manyetik alanların değişimleriyle ilgilidir. Manyetizmadaki bu yasalar, manyetik alanların üretimini, hareketini ve manyetik alanların değişimlerini tanımlar. Bunlar Faraday’ın indüksiyon yasası, Lenz ve Ampere yasalarıdır.
Faraday’ın indüksiyon yasası: Faraday’ın indüksiyon yasası, bir manyetik alanın değişimi nedeniyle bir elektrik alanı üretir. Bu, bir manyetik alanın bir bobin çevresinde hareket etmesiyle veya bir bobin manyetik alan içine yerleştirilirken meydana gelebilir. Elektrik alanı, manyetik alanın değişim hızına ve bobinin boyutlarına bağlıdır.
Lenz yasası: Lenz yasası, Faraday’ın indüksiyon yasasının bir sonucudur ve manyetik alanların değişimlerine karşı bir direnç gösterir. Lenz yasasına göre, bir manyetik alanın değişimi, bobin içinde bir akım üretir. Bu akım, manyetik alan değişimine karşı bir direnç gösterir ve manyetik alanın değişimine karşı bir kuvvet oluşturur.
Ampere yasası: Ampere yasası, elektrik akımlarının manyetik alanlarını tanımlar. Bu yasa, bir telin etrafındaki manyetik alanı hesaplamak için kullanılır. Ampere yasası, bir telin etrafındaki manyetik alanın büyüklüğüne ve yönüne bağlıdır.
Maxwell Denklemleri
Maxwell denklemleri, elektromanyetizma alanında kullanılan temel denklemlerdir. Bu denklemler, elektromanyetik alanın üretildiği ve hareket ettiği yolları tanımlar. Maxwell denklemleri, elektrik ve manyetizma arasındaki ilişkiyi ve elektromanyetik dalgaların nasıl yayıldığını açıklamaktadır.
Başlıca dört Maxwell denklemi vardır: Gauss Kanunu, Gauss Kanunu manyetik alan için, Faraday Kanunu ve Ampere Kanunu. Bu denklemler, elektromanyetik alanın özelliklerini açıklar ve elektromanyetik dalgaların hareketine ilişkin temel yasaları belirler.
Gauss Kanunu, elektrik yükleri arasındaki elektrik alanı ile yüklerin sayısı arasındaki ilişkiyi tanımlar. Gauss Kanunu manyetik alan için, manyetik alanın kaynağı olan manyetik yüklerin bulunmadığına dikkat çeker. Faraday Kanunu, zamanla değişen manyetik alanın elektrik alanı üretmesini tanımlar. Ampere Kanunu, elektrik akımı ile manyetik alan arasındaki ilişkiyi tanımlar.
Maxwell denklemleri, elektromanyetizma alanındaki tüm temel prensipler ve yasalar için temel bir çerçeve oluşturur. Bu denklemler, elektromanyetik alanın güçlü bir şekilde anlaşılmasına yardımcı olur ve birçok endüstriyel ve bilimsel uygulamada kullanılır. Örneğin, elektromanyetik dalgaların iletimi, elektromanyetik alanın etkileşimi ile manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi tıbbi uygulamalar, elektrik enerjisi üretimi ve iletimi, radyo ve televizyon yayınları ve daha birçok alanda Maxwell denklemleri kullanılır.
Maxwell denklemleri aşağıdaki şekildedir.
Burada, “∇” Laplace operatörünü, “E” elektrik alanını, “ρ” elektrik yük yoğunluğunu ve “ε₀” boşluk elektriksel geçirgenliğini, “B” manyetik alanı, “J” elektrik akım yoğunluğu, “μ₀” boşluk manyetik geçirgenliği ifade etmektedir.
Manyetik İndüksiyon
Faraday’ın elektromanyetik indüksiyon yasası, bir manyetik alanın değişimine bağlı olarak bir tel veya bobin etrafında bir elektrik akımı oluşacağını ifade eder. Bu yasa, manyetik alanın değişim hızına ve bobinin boyutlarına bağlıdır. N sarımlı bir bobinde oluşan emk formülü aşağıdaki gibidir. Elektrik motorları, transformatörler, generatörler bu yasa sayesinde sargılarındaki EMK’lar hesaplanabilmektedir.
![\[E=-N\;\frac{\operatorname d\phi}{\operatorname dt}\]](https://www.electricistanbul.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-587c0df4e178f521c7aeac4d8a69ef5f_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
Burada, “E” elektriksel potansiyel farkını, “N” bobin sarım sayısını, “Φ” manyetik akıyı ve “t” zamanı temsil eder. Ayrıca manyetik akı yoğunluğu, bir manyetik alanın yoğunluğunu ifade eder ve manyetik alanın birim alana düşen manyetik akısını temsil eder. Birimi yine Tesla’dır.
Manyetizma İçin Elektromanyetik Dalgaların Önemi
Elektromanyetik dalgalar, elektrik alanları ve manyetik alanların birleşiminden oluşan transversal (yatay) dalgalar olarak tanımlanırlar. Elektromanyetik dalgalar, boşlukta hızları ışık hızına eşit olan elektromanyetik radyasyonlardır. Bu dalgalar, manyetik ve elektrik alanların birbirine dik olduğu bir ortamda hareket ederler. Elektromanyetik dalgalar, farklı dalga boylarına sahip olabilirler. Bu dalga boyları, elektromanyetik spektrum içinde yer alırlar ve radyo dalgaları, mikrodalgalar, görünür ışık, X-ışınları ve gama ışınları gibi farklı türlerde elektromanyetik dalgaları içerirler. Elektromanyetik dalgaların yayılması, bir manyetik alanın bir iletkenin içinde veya yakınında hareket etmesiyle oluşur. Bu, Faraday’ın elektromanyetik indüksiyon yasasına dayanır. Elektromanyetik dalgalar, boşlukta hızları sabit olduğu için, dalga boyu kısaldıkça frekans artar ve enerji seviyesi yükselir. Elektromanyetik dalgaların birçok farklı uygulaması vardır. Radyo ve televizyon yayınları, kablosuz iletişim, mikrodalga fırınlar, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve X-ışınları gibi tıbbi görüntüleme teknolojileri, lazerler, güneş pilleri ve daha birçok alanda kullanılırlar.
![\[\varnothing=B.A.\cos\left(\alpha\right)\]](https://www.electricistanbul.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-4014f153a6298efba26d780a043f785f_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
![\[F=B.i.L.\sin\left(\alpha\right)\]](https://www.electricistanbul.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-621cf125e5a0530d43a344542d4eca9a_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
![\[F=q.v.B\]](https://www.electricistanbul.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-de1314e576e5bf2cb97ea000dd8a6b8b_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
