TEDAŞ TRAFO ŞARTNAMESİ – TRANSFORMATÖRLER | 3. BÖLÜM
TEDAŞ Trafo Şartnamesi ve İzolasyon Gerilimleri
Trafo kayıp değerleri, TEDAŞ’ın yayınladığı TEDAŞ trafo şartnamesi yönetmeliklerinden takip edilir. Hem trafo kayıpları hem de izolasyon gerilimi değerleri bu şartnamelerde yazmaktadır. Şartnameler hem yağlı tip trafo hem de kuru tip trafo için ayrı ayrı belirtilmiştir.
Transformatörlerin İzolasyon Gerilim Değerleri
Orta gerilim sistemlerinde hem IEC standartlarında hem de TEDAŞ trafo şartnamesi içerisinde izolasyon gerilimleri dünyada belirli bir standarda bağlanmıştır. Sadece transformatörler değil, kullanılan tüm elektriksel ekipmanların izolasyon gerilimleri iki türlü ifade edilir. Bu ifadeler şebeke frekanslı dayanım gerilimi (Power frequency withstand voltage – AC) ve yıldırım darbe dayanım gerilimi(lighting impulse withstand voltage – LI) şeklindedir. Bu değerler IEC standartlarına göre deniz seviyesinden 1000 m. yüksekliğe kadar geçerlidir. 36 kV’a kadar olan izolasyon gerilim değerleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
TEDAŞ Trafo Şartnamesi Trafo Kayıpları
Transformatörler, verimlilik konusunda ideal bir elektrik makinesi olup verimliliği etkileyen en önemli faktör kayıplarıdır. Boşta kayıp ve yükte kayıp olmak üzere iki türlü kayıp vardır. Boşta kayıplar transformatörün demir veya nüve kaybı olarak bilinir. Transformatörün çalışması esnasında çekirdeğindeki histeresis ve eddy akımı kayıplarından oluşmaktadır. Yükte çalışma kaybı ise transformatörün iletken kayıplarını temsil etmektedir. Bu iki tip kaybın en aza indirgenmesi, transformatörün verimliliğini artırır. TEDAŞ trafo şartnameleri, TEDAŞ-MLZ/99-031.B “Sargıları Epoksi Reçine İle Örtülü Kuru Tip AG/OG Dağıtım Güç Transformatörleri Teknik Şartnamesi’ne” göre TEDAŞ’a devredilecek trafoların kayıpları ve TEDAŞ-MLZ/99-032.E “Hermetik Tip AG/OG Dağıtım Güç Transformatörleri Teknik Şartnamesi’ne” göre yağlı tip trafoların kayıpları ayrı ayrı belirtilmiştir.
Yağlı tip trafoların TEDAŞ-MLZ/99-032.E şartnamesine göre boşta ve yükte çalışma kayıpları aşağıdaki gibidir.
Kuru tip trafoların TEDAŞ-MLZ/99-031.B şartnamesine göre boşta ve yükte çalışma kayıpları aşağıdaki gibidir.
