Kategori: Elektrik Makineleri (Page 2 of 2)

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜM

TEDAŞ TRAFO ŞARTNAMESİ – TRANSFORMATÖRLER | 3. BÖLÜM

TEDAŞ Trafo Şartnamesi ve İzolasyon Gerilimleri

Trafo kayıp değerleri, TEDAŞ’ın yayınladığı TEDAŞ trafo şartnamesi yönetmeliklerinden takip edilir. Hem trafo kayıpları hem de izolasyon gerilimi değerleri bu şartnamelerde yazmaktadır. Şartnameler hem yağlı tip trafo hem de kuru tip trafo için ayrı ayrı belirtilmiştir.

Transformatörlerin İzolasyon Gerilim Değerleri

Orta gerilim sistemlerinde hem IEC standartlarında hem de TEDAŞ trafo şartnamesi içerisinde izolasyon gerilimleri dünyada belirli bir standarda bağlanmıştır. Sadece transformatörler değil, kullanılan tüm elektriksel ekipmanların izolasyon gerilimleri iki türlü ifade edilir. Bu ifadeler şebeke frekanslı dayanım gerilimi (Power frequency withstand voltage – AC) ve yıldırım darbe dayanım gerilimi(lighting impulse withstand voltage – LI) şeklindedir. Bu değerler IEC standartlarına göre deniz seviyesinden 1000 m. yüksekliğe kadar geçerlidir. 36 kV’a kadar olan izolasyon gerilim değerleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

IEC Standartlarına Göre Orta Gerilim İzolasyon Değerleri

TEDAŞ Trafo Şartnamesi Trafo Kayıpları

Transformatörler, verimlilik konusunda ideal bir elektrik makinesi olup verimliliği etkileyen en önemli faktör kayıplarıdır. Boşta kayıp ve yükte kayıp olmak üzere iki türlü kayıp vardır. Boşta kayıplar transformatörün demir veya nüve kaybı olarak bilinir. Transformatörün çalışması esnasında çekirdeğindeki histeresis ve eddy akımı kayıplarından oluşmaktadır. Yükte çalışma kaybı ise transformatörün iletken kayıplarını temsil etmektedir. Bu iki tip kaybın en aza indirgenmesi, transformatörün verimliliğini artırır. TEDAŞ trafo şartnameleri, TEDAŞ-MLZ/99-031.B “Sargıları Epoksi Reçine İle Örtülü Kuru Tip AG/OG Dağıtım Güç Transformatörleri Teknik Şartnamesi’ne” göre TEDAŞ’a devredilecek trafoların kayıpları ve TEDAŞ-MLZ/99-032.E “Hermetik Tip AG/OG Dağıtım Güç Transformatörleri Teknik Şartnamesi’ne” göre yağlı tip trafoların kayıpları ayrı ayrı belirtilmiştir.

Yağlı tip trafoların TEDAŞ-MLZ/99-032.E şartnamesine göre boşta ve yükte çalışma kayıpları aşağıdaki gibidir.

TEDAŞ-MLZ/99-032.E Şartnamesi Transformatör Kayıp Değerleri

Kuru tip trafoların TEDAŞ-MLZ/99-031.B şartnamesine göre boşta ve yükte çalışma kayıpları aşağıdaki gibidir.

TEDAŞ-MLZ/99-031.B Şartnamesi Transformatör Kayıp Değerleri

Trafolar: Çeşitleri, Kullanım Alanları ve Önemli Markalar

Trafolar, elektrik enerjisinin iletim ve dağıtımında gerilim seviyelerini dönüştürmek için kullanılan temel ekipmanlardır. Yağlı tip trafo, kuru tip trafo, ve hermetik tip trafolar, uygulama alanlarına göre farklı avantajlar sunar. Astor Trafo, Hitachi Trafo, ve Siemens Trafo, sektördeki önde gelen trafo üreticilerindendir. Özellikle Astor Transformator ve Eaton, Hitachi, Schneider Electric, Eltaş Trafo, yüksek kaliteli transformatör çözümleriyle tanınır. Orta gerilim trafoları, elektrik enerjisinin şehir içi dağıtımında kritik bir rol oynar ve orta gerilim trafo fiyatları, kapasite ve özelliklere göre değişir. Örneğin, 5000 kVA trafo, sanayi tesislerinde kullanılan yüksek güçlü bir modeldir, buna karşılık daha düşük kapasiteli 24 volt 40 amper trafo veya 200 VA trafo, küçük ölçekli projelerde tercih edilir. 154 kV trafo ve 10 MVA trafo, yüksek gerilim uygulamalarında yaygındır. rafo bakımının düzenli yapılması, cihazın uzun ömürlü olması için önemlidir. Trafo kontrol hizmetleri, güvenilir bir enerji dağıtımı için gereklidir. Ayrıca, hurda trafo fiyatları uygun olmasına rağmen önerilmemektedir. Ev ve küçük işletmelerde kullanılan mini trafo, 12 volt trafo, ve 220V-12V trafo, enerji dönüşümünde uygun çözümler sunar. Aynı şekilde, dekoratif aydınlatma sistemlerinde 24V AC trafo veya 20W trafo modelleri sıkça tercih edilir. Hurda trafo pek önerilmemektedir.

Trafolarla alakalı en uygun ürün veya proje çözümü için hemen fiyat teklifi alın!

Hızlı Teklif Al

TRANSFORMATÖRLER | 2. BÖLÜM

TRANSFORMATÖRLER | 2. BÖLÜM

Trafo Parametreleri ve Eşdeğer Devresi

Transformatörlerde Kısa Devre Gerilimi

Trafo parametreleri ve eşdeğer devresi nasıl hesaplanır ve modellenir? İlk olarak bir trafo parametresi olan kısa devre geriliminin bilinmesi gerekmektedir. Dağıtım transformatörlerinin diğer bir önemli parametresi ise kısa devre gerilimidir. Transformatörler teknik föylerinde “%Uk” olarak belirtilir. Dağıtım transformatörünün sekonder sargıları kısa devre edildiği zaman, primer sargılarında nominal akımın geçmesine neden olan gerilimdir. Bu gerilimin nominal gerilime oranı %Uk olarak tarif edilir. Bu değer, transformatörün sekonder sargısında herhangi bir kısa devre olduğundan primer sargısından akacağı maksimum akım değerini gösterir ve ona göre koruma elemanları seçilmelidir. 400 kVA ve daha küçük güçteki trafolarda %Uk değeri %4,5 iken 5 MVA’ya kadar %6-8 arasında değişir. Büyük güç trafolarında ise bu değer daha fazladır.

Transformatörlerin verimliliğini etkileyen en önemli faktör kayıplarıdır. Boşta kayıp ve yükte kayıp olmak üzere iki türlü kayıp vardır. Boşta kayıplar transformatörün demir veya nüve kaybı olarak bilinir. Transformatörün çalışması esnasında çekirdeğindeki histeresis ve eddy akımı kayıplarından oluşmaktadır. Yükte çalışma kaybı ise transformatörün iletken kayıplarını temsil etmektedir. Bu iki tip kaybın en aza indirgenmesi, transformatörün verimliliğini artırır.

Trafo Parametreleri ve Eşdeğer Devresi

Transformatörlerde Kısa Devre Akımının Hesaplanması

Transformatörün tam yükte primer nominal ve kısa devre akımı aşağıdaki formül ile hesaplanır.

$I_k=\frac{I_n}{U_k}100$

Burada In ise transformatörün tam yükte nominal akımını temsil etmektedir ve aşağıdaki formülle hesaplanır.

$S\;=\;\sqrt[{}]3.U_n.I_n$

Ik hem primer hem de sekonder devre için ayrı ayrı hesaplanmalıdır çünkü her iki bobinde de gerilim değerleri, dolayısıyla nominal akım değerleri farklıdır.

Trafo Eşdeğer Devresi

Transformatörlerde primer ve sekonder sargıları, iki ayrı sargı birbirlerine manyetik olarak bağlı ancak elektriksel olarak bağlı olmadıkları için transformatörlerde eşdeğer devre çizmek için bir yöntem vardır. Birinin diğerine indirgenmesi gerekir. Bunun için de bir dönüştürme oranı kullanılır (ü). Bu dönüştürme oranı primer ve sekonder gerilimlerinin birbirine oranıyla bulunur.

$ü=\frac{V_1}{V_2}$

Genel olarak bir transformatörün primere indirgenmiş T tipi eş değer devresi aşağıdaki gibidir. Normalde sekondere indirgenmiş eşdeğer devre de çizilebilir ancak literatürde genelde primere indirgenmiş eşdeğer devre çizilerek hesaplar yapılır.

Burada r1 ve x1 transformatörün primer devresi sargı direncini ve reaktansını belirtirken, r’2 ve x’2 ise primere indirgenmiş sekonder devresi sargı direncini ve reaktansını belirtir. Rfe transformatörün nüvedeki manyetik direncini, Xm ise manyetik reaktansı simgelemektedir. Bu iki parametre transformatörün nüve kayıplarını temsil eder. Transformatörün bu parametreleri boşta çalışma ve kısa devre deneyleriyle elde edilir. Kısa devre deneyi ile transformatörün sargı dirençleri ve reaktansları, boşta çalışma deneyi ile manyetik direnci ve reaktansı hesaplanır.

Transformatörlerde Kısa Devre Deneyi

Transformatörün kısa devre deneyi eşdeğer devresi aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.

Transformatörün Kısa Devre Çalışma Deneyi Eş Değer Devre Modeli

Kısa devre çalışma deneyinde transformatörün sekonder devresi kısa devre edilir. Primer tarafına ise nominal akım oluşacak şekilde bir gerilim uygulanır. Uygulanan bu gerilim değerine transformatörün bağıl kısa devre gerilimi denir. Kısa devre testinde transformatörün manyetik devresinde çok küçük bir akım geçtiğinden bu değer ihmal edilir. Transformatörün kısa devre deneyine göre primer ve sekonder devreleri empedans parametreleri hesaplanmaktadır.

$\%U_k=\frac{V_k}{V_n}$

Yukarıdaki formülden Vk değeri hesaplanır ve aşağıdaki transformatörün aktif güç formülünden cosαk bulunur.

$P_k=\sqrt3V_kI_n\cos\left(\alpha_k\right)$

Trafonun empedansı hesaplanır. Empedanstan primer ve primere indirgenmiş sekonder devredeki sargı dirençleri ve kaçak reaktansları bulunur. Bu değerler birbirlerine çok yakın değerde olduklarından eşit olarak kabul edilebilir.

$Z_k=\frac{\displaystyle\frac{V_k}{\sqrt3}}{I_n}$

$R_k=Z_k\cos\left(\alpha_k\right)$

$R_k=r_1+r'_2\$

$r_1\sim r'_2\$

$X_k=Z_k\sin\left(\alpha_K\right)\$

$X_k=x_1+x'_2\$

$x_1\sim x'_2\$

Buradan sekonder devredeki sargı dirençleri (r2) ve kaçak reaktanslar (x2) ise dönüştürme oranı kullanılarak elde edilir.

$r'_2=ü^2r_2\$

$x'_2=ü^2x_2\$

Transformatörün Boşta Çalışma Deneyi

Transformatörün boşta çalışma deneyinden manyetik direnci ve reaktansı hesaplanmaktadır. Boşta çalışma deneyinin eş değer devresi aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.

Transformatörlerde sekonder ortalama boşta çalışma akımı (Io) yapılan deneylerle bulunur. Bu değerle aşağıdaki formülle beraber cosalfa0 değeri bulunur.

$P_0=\sqrt3U_0I_0\cos\left(\alpha_0\right)\$

Boşta çalışma deneyinden sekondere indirgenmiş Rfe ve Xm değerleri aşağıdaki şekilde hesaplanabilir.

$I'_{fe}=I_0\cos\left(\alpha_0\right)\$

$I'_m=I_0\sin\left(\alpha_0\right)\$

$Z'_0=\frac{U_0}{I_0}\$

$R'_{fe}=Z'_0\cos\left(\alpha_0\right)\$

$X'_m=Z'_0\sin\left(\alpha_0\right)\$

Primere indirgenmiş Rfe ve Xm değerleri ise dönüştürme oranı vasıtasıyla hesaplanır.

$R_{fe}=ü^2R'_{fe}\$

$X_m=ü^2X'_m\$

Transformatörün Güç Değerinin Hesaplanması

Görünür güç (S), aktif güç (Pk) ve reaktif güç (Q) aşağıdaki formüllerle hesaplanır.

$S=\sqrt3U_nI_n\$

$P=\sqrt3U_nI_n\cos\left(\alpha\right)\$

$Q=\sqrt3U_nI_n\sin\left(\alpha\right)\$

Trafolar: Çeşitleri, Kullanım Alanları ve Önemli Markalar

Trafolarla alakalı en uygun ürün veya proje çözümü için hemen fiyat teklifi alın!

Hızlı Teklif Al

TRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜM

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖRLER | 2. BÖLÜM

TRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜM

Transformatör Nedir, Neden Kullanılır?

Trafo nedir, neden kullanılır? Trafo çalışma prensibi nasıldır? Elektrik enerjisini santraller vasıtasıyla üretiyor, enerji nakil hatları ile iletiyor ve daha sonra şehirlerde enerjinin kullanılacak şekilde dağıtımını yapıyoruz. Bu proseste transformatörler (kısa adıyla trafolar) büyük önem arz etmektedir. Hem şehir şebekelerinde hem de enterkonnekte şebekelerde akım/gerilim değerlerinin ve kayıpların kontrol edilmesiyle optimum verimlilik sağlanır.

Genel anlamda transformatörler (trafolar) elektrik enerjisinde gerilimin bir değerden başka bir değere dönüşümünü yapan elektriksel cihazdır. Trafolar, kendisine gelen gerilimi değiştirdiği için teoride gücün sabit kaldığını düşünecek olursak doğal olarak akımı da değiştirmiş oluyor. Böylece sistemin hem gerilimini hem de akımını değiştirdiği için kayıpları, iletken kesitleri, anahtarlama mekanizması gibi parametreleri de değiştireceğinden elektrik enerjisinin kontrolü istenilen ölçüde yapılabilmektedir. Hareketli bir parçası olmadığı için motor, generatör (alternatör) gibi diğer elektrik makinelerine göre daha verimlidir. %99’lara yakın verimlilikleri vardır ancak yine de kayıplardan dolayı çıkış gücü bir miktar azalacaktır.

Trafo Çalışma Prensibi

Trafo temel çalışma prensibi, elektromanyetizma yasalarına dayanmaktadır. Transformatörlerde birincil sargı (primer sargı) ve ikincil sargı (sekonder sargı) olmak üzere iki sargı bulunur. Bu sargılar yalıtılmış, silisli saclardan oluşan bir çekirdek etrafına sarılır. Elektrik enerjisi, primer sargıya uygulandığında, bu sargıda bir akım oluşur ve bu akım manyetik bir alanın oluşmasına neden olur. Primer sargıdaki akımın büyüklüğü ve yönü, manyetik alanın büyüklüğünü ve yönünü belirler. Bu manyetik akı, çekirdek üzerinden ikincil sargıya iletilir ve ikincil sargı üzerinde bir EMF (elektromotor kuvvet) indükler. Faraday’ın elektromanyetik indüksiyon yasasına göre değişken (alternatif) bir manyetik alan, bir iletkende elektrik akımı üreteceğinden transformatör, bu temel prensibe dayalı olarak çalışır. Sekonder sargı üzerindeki EMF, sekonder devrede bir akımın oluşmasına yol açar. Sekonder sargıdaki sarım sayısı, birincil sargıdaki sarım sayısına göre farklı olduğundan, gerilimin değeri de farklı olacaktır.

BENZER İÇERİK: YAĞLI TİP TRAFOLAR (TRANSFORMATÖRLER)

Trafo Çalışma Prensibi Önemli Özellikleri

Transformatörler, teorik olarak güç ve frekans değişmeden elektrik enerjisinin gerilim değerini değiştirdiğinden akım değeri de otomatik olarak değişir. Böylece enterkonnekte şebekelerde gerilimi yükselterek dolayısıyla akım düşürülerek enerji iletilir. Akımın düşmesi, iletken kesitlerini düşüreceğinden kayıpları azaltır. Ayrıca iletken maliyetlerini de düşürür. Enerji santrallerinde gerilim 400 V, 690 V, 800 V, 6,3 kV veya 11 kV olarak üretilir. Bir yükseltici (step-up) trafo vasıtasıyla şebekenin kullanım durumuna göre, orta gerilime daha sonra ise yüksek gerilime çıkarılır. Enerji iletim hatlarıyla güç, uzun mesafeler kat ettikten sonra yine bu sefer indirici (step-down) trafolar ile önce orta gerilime daha sonra günlük hayatta kullanıma uygun alçak gerilim (400V veya 220 V) seviyesine indirilir. Türkiye’de orta gerilimde transformatörler 15,8 kV, 31,5 kV veya 34,5 kV seviyelerinde kullanılıyorken, yüksek gerilimde bu değerler 110 kV, 154 kV veya 380 kV’dur. Başka ülkelerde farklı gerilim değerleri kullanılmaktadır.

Trafoların verimlerinin %99 mertebelerinde olmasından dolayı şebekedeki kayıpları düşük oranda etkilidir. Elektrik şebekelerinde çok sayıda transformatör kullanıldığı için kayıplarda yapılacak küçük iyileştirmeler bile tüm sistemin verimliliğinde büyük katkılar sağlamaktadır. Bu yüzden trafo üreticileri, %99 olan verimi daha yukarıya, %100’e yakın bir seviyeye çıkarmaya çalışmaktadır.

Transformatörlerin iletkeni ya alüminyum ya da bakır sargıdır. Bakır sargılı trafolar halen günümüzde kullanılmaktadır ancak maliyetinden dolayı artık alüminyum sargılı trafolar daha çok tercih edilmektedir. Alüminyum daha düşük maliyette bir iletken olduğu için bakıra göre mukavemeti daha sert olsa da teknolojinin gelişmesiyle aynı kayıplarda ve test değerlerinde alüminyum sargılarla trafolar üretilebilmektedir.

BENZER İÇERİK: KURU TİP TRAFOLAR

Transformatör Çeşitleri Nelerdir?

Faz sayısına göre trafolar; monofaze ve trifaze olmak üzere iki çeşittir. Trifaze yani üç fazlı transformatörler güç sistemleri ve dağıtım şebekelerinde kullanılırken, monofaze transformatörler genelde alçak gerilim otomasyon sistemlerinde veya güç elektroniğinde kullanılmaktadır.

İzolasyon şekillerine göre trafolar; kuru tip ve yağlı tip trafolar. Kuru tip transformatörler, patlama özelliği olmadığı için insanların yoğun olduğu alanlarda (hastane, otel, tiyatro alanları vb.) kullanılırken, yağlı tip trafolar ise fabrikalarda, güneş enerjisi tesislerinde vb. yerlerde dış ortama açık ve ağır şartların olduğu yerde kullanılır.

BENZER İÇERİK: TRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARI

Kullanım yöntemine göre trafolar; güç trafoları, dağıtım trafoları, indirici ve yükseltici trafolar, ölçü transformatörleri, özel amaçlı transformatörler. Transformatörler uygulamaya göre istenildiğinde her türlü kullanıma uygun olarak üretilebilir. Burada sadece birkaç tipin verildiğini belirtmek gerekir çünkü daha fazla trafo tipi de bulunmaktadır. Güç transformatörleri enerji santrallerinde veya şehir & enterkonnekte şebekelerde kullanılır. Güç değerleri yaklaşık 5 MVA ile 1000 MVA arasında değişir. Dağıtım transformatörleri ise en fazla 5 MVA’ya kadar üretilirken, şehir şebekelerindeki orta gerilimi başka bir orta gerilime veya 400 V’luk alçak gerilime dönüştüren trafolardır. İndirici (step-down) ve yükseltici (step-up) trafolar ise aslında birer dağıtım veya güç transformatörleridir. Sadece primer sargılarına gelen gerilimin değerini eğer sekonder sargılarında düşürüyorsa indirici tip (step-down), yükseltiyorsa yükseltici tiptir (step-up). Ölçü transformatörleri ise karşımıza akım transformatörleri ve gerilim transformatörleri olarak çıkar. Bu trafolar, akım ve gerilim sinyallerinin doğru bir biçimde ölçülmesinde kullanılmaktadır. Özel amaçlı transformatörler ise çok geniş bir yelpazeye sahiptir. Birkaç tip örnek verecek olursak; izolasyon trafoları, yüksek frekans darbe transformatörleri vb. gibi trafo tipleri sayılabilir.

Bu belirtilen trafo tipleri, transformatörlerin sadece birkaç çeşidini kapsar. Her bir transformatör türü, belirli bir uygulama veya işlev için tasarlanır ve farklı özelliklere sahiptir. Uygulamanın gereksinimlerine ve çalışma koşullarına bağlı olarak farklı transformatör türleri kullanılır. Bu makalede daha çok endüstriyel tesislerinde, güç ve enerji sistemlerinde kullanılan transformatörlerden bahsedilse de bunların yanında transformatörler yaygın şekilde elektronik cihazlarda, güç elektroniğinde ve otomasyon sistemlerinde de kullanılmaktadır. Sonuçta gerilimi sadece 220 V ve üzeri devrelerde değil, mV mertebelerinde veya 220 V ve altındaki değerlerde kullanılan elektronik, haberleşme, telekomünikasyon, tıbbi cihazlar gibi yapılarla da büyük ölçüde kullanılmaktadır.

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI

Trafolar: Çeşitleri, Kullanım Alanları ve Önemli Markalar

Trafolarla alakalı en uygun ürün veya proje çözümü için hemen fiyat teklifi alın!

Hızlı Teklif Al

YAĞLI TİP TRAFOLAR (TRANSFORMATÖRLER)

BENZER İÇERİK: KURU TİP TRAFOLAR

YAĞLI TİP TRAFOLAR

Transformatörler özel uygulamalar haricinde genelde yağlı tip trafolar ve kuru tip trafolar olmak üzere iki tip olarak üretilir. En çok kullanılan trafo tipi yağlı tip trafolardır. Çünkü hem maliyeti daha düşük hem de açık ortamda ağır şartlar altında uzun yıllar boyunca çalışabilmektedir. Yağlı tip trafoların çalışma prensibi, “Transformatörler | 1. Bölüm” yazımızdaki prensip ile aynıdır. Burada önemli olan nokta, izolasyonun ve soğutmanın nasıl yapıldığıdır.

Yağlı Tip Trafoların Çeşitleri

Yağlı tip trafolar hermetik ve genleşme depolu olmak üzere iki çeşittir. Hermetik trafolar vakum altında sargılar bir yağ içerisinde dış ortama, atmosfere kapatılmıştır. Isınan yağın genleşmesi, elastik ve dalgalı olan trafo kazanındaki dalga duvarlarıyla kontrol altına alınmaktadır. Genleşme depolu trafolarda ise sargılar yine yağ içerisindedir ancak kazan bir genleşme haznesi ile atmosfere açıktır. Burada ısınan yağ, kazanın yukarısındaki genleşme deposuna doğru genişler ve soğuyunca geri döner. Yağın dış atmosfere açık olmasının belli dezavantajları vardır. Eğer yağ içerisine herhangi bir nedenle sıvı, toz veya nem girerse yağın izolasyonu bozulabilir ve sargılar arası kısa devre arızasına neden olabilir. Bunun için genleşme deposunun atmosfer girişine silikajel denilen bir madde konur. Silikajel, trafoya giren havanın nemini alır. Transformatör yağı ile hava temas eder, basınç dengesi sağlanır. Silikajelin rengine bakılarak belirli zamanlarda değiştirilmesi gerekmektedir.

Aynı zamanda nüve tipine göre de yağı tip trafolar çekirdek tipi, mantel tip, dağıtılmış tip olarak üçe ayrılır. Kullanılan trafoların neredeyse tamamına yakın çekirdek tipi olarak üretilmektedir.

Yağlı Tip Transformatörlerinin Yapısı

Yağlı tip transformatörlerin genel yapısında alüminyum veya bakır sargılar, silisli saclardan yapılmış çekirdek bir nüve, trafo yağı, kademe değiştirici, kazan, kablo buşingleri, hermetik kontrol rölesi, basınç emniyet valfi, tekerlekler, kontaklı yağ sıcaklığı termometresi bulunur. Eğer trafo genleşme depolu ise ekstra olarak genleşme deposu, bucholz rölesi ile silikajel bulunur.

Transformatör sargıları uygulamaya göre elektrolitik bakır ya da alüminyum iletkenlerden oluşur. Sargılar alçak gerilim ve yüksek gerilim sargıları olmak üzere ikiye ayrılır. Alçak gerilim bobinindeki sargılar folyo (levha) ya da kağıt izoleli dikdörtgen kesitli, yüksek gerilim bobinindeki sargılar ise emaye veya kağıt izoleli yuvarlak ya da dikdörtgen kesitli iletkenlerden oluşur. Türkiye’de TEDAŞ şartnamelerine ve Avrupa Eco Design EU/548 şartnamelerine göre dağıtım transformatörlerinde alüminyum sargı kullanılmaktadır. Maliyeti bakıra göre daha düşüktür. Güç transformatölerinde gücün değeri büyüdükçe, özellikle 10 MVA’dan sonra bakır sargı kullanmak gerekir. Çünkü büyük güçlerde eğer alüminyum sargı kullanılırsa, kazan olması gerekenden daha çok büyüyeceğinden maliyet bakır kullanmaya nazaran daha çok artmaktadır. O yüzden belli bir güce kadar alüminyum sargı, belirli bir güçten sonra ise bakır sargı kullanmak transformatörlerde optimum maliyeti sağlamaktadır. Transformatör nüvesi soğuk haddelenmiş elektronları yönlendirilmiş manyetik geçirgenliği yüksek silisli saclardan oluşmaktadır.

BENZER İÇERİK: TRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARI

Hermetik trafolarda elektronik bir röle kullanılır. Trafodaki gaz tahliyesini, yağ sıcaklık değerini ve kazandaki iç basıncın değerini göstermektedir. Genellikle 400 kVA’dan daha büyük transformatörlerde kullanılır. Rölenin üzerinde gaz tahliyesi, kazan basıncı ve yağ sıcaklığı için her birine ait ikişer kontak bulunur. Operatörün set edeceği limit değerlerine göre alarm ve açma uyarıların kontak sinyallerini verir. Bu sinyal bağlı olduğu orta gerilim hücresindeki röleye gider ve kesiciye açma komutunu vermesini sağlayarak transformatörün enerjisini kestirir. Bucholz rölesi ise genleşme depolu trafolarda bulunur. Kazan ile yağ genleşme deposunun arasında, borularla bağlanmıştır. Buchholz rölesi transformatörlerde gaz ve yağ hareketlerini gözlemlemek için kullanılan bir analog röledir. Transformatörlerdeki küçük gaz birikmelerine sebep olan arızalarda, ani yağ dalgalanması ve yağ kaçaklarında uyarı vererek aynı hermetik elektronik rölelerde olduğu gibi trafonun bağlı olduğu orta gerilim hücresindeki röleye gider ve kesiciye açma komutunu vermesini sağlayarak transformatörün enerjisini kestirir. Trafo kazanı ise radyatörlü ve dalga duvarlı olmak üzere iki çeşittir. Kazan taban, alt ve üst kısımları yumuşak çelikten imal edilir. Kazan ön ve yan yüzeylerini oluşturan dalga duvarlar trafo soğuma yüzeyini oluştururlar.

Trafo Yağının Özellikleri

Yağlı tip transformatörlerdeki en önemli komponentlerden biri trafo yağıdır. Özel bir yağ tipi olan trafo yağı, elektriksel olarak güçlü yalıtıma sahip, yüksek sıcaklıklarda kararlı bir rafine mineral yağdır. Sadece transformatörlerde değil, eskiden yağlı tip kesicilerde, yüksek gerilim kondansatörlerde vb. gibi yüksek gerilim ekipmanlarında yalıtım gerektiren uygulamalarda da kullanılırdı. Sadece yalıtım özelliği yoktur, aynı zamanda trafo sargılarının ısısını üzerine alarak genleşir ve ısı transferini sağlar. Böylece trafo sargılarının ısısını almış olur.

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI

Yağın delinme dayanımı ve ısı iletkenliği yüksek olmalıdır. İçerisine hava, nem, sıvı, toz vb. maddeler girmemelidir. Bu tip etkenler trafo yağının izolasyonunu bozar. Çünkü hem yüksek gerilim hem de alçak gerilim sargıları bu yağın içerisinde bulunmaktadır. Yağın izolasyonu bozulursa, trafo sargılarında kısa devre arızası meydana gelebilir. Bu yüzden trafo yağından belirli periyotlarla numune alınarak yağ kontrolü yapılması gerekmektedir.

Yağlı Tip Trafolar Neden Isınır ve Soğutma Nasıl Yapılır?

Transformatörlerde iki tip kayıp vardır. Biri bakır kayıpları (yükte kayıplar), diğeri ise boşta çalışma yani çekirdek kayıplarıdır (fuko ve histerisiz kayıpları). Trafoların ise ana ısı kaynağı bakır kaybıdır. Histerizis ve girdap akımları trafoda ısınmaya yol açsa da, bakır kaybı bu kayıplara göre oldukça yüksektir. Transformatör kazanının içindeki ısı eşit şekilde dağıtılmazsa, trafonun sıcaklığı sürekli olarak artar ve bu, trafonun içerisindeki kağıt ve yağ gibi yalıtım malzemelerine zarar verir. Özellikle güç trafolarında gerilim yükseldikçe sargılar daha fazla ısınır. Bu yüzden zorlamalı soğutma (radyatörlü) uygulanır. Eğer ortam şartlarında bir problem veya soğutmada bir eksiklik varsa, transformatörün sargılarının yanmasına, kısa devre arızasına vb. durumlara yol açabilir.

Ülkemizde genelde transformatörler maksimum ortam sıcaklığının 40 derece ve rakımın 1000 metreden az olduğu düşünülerek üretilir. Irak, Katar gibi ülkelerde transformatörler ortam sıcaklığı 55 derece olacak şekilde üretilir. Transformatörler üretilirken ortam sıcaklığının ve sargı sıcaklık değerinin toplamının 105 derecenin üzerine çıkılması istenmez. Yoksa transformatör YG ve AG sargıları arasındaki yalıtkan maddelerin ve transformatör yağının izolasyonu bozulabilir. Bu yüzden ülkemizde kullanılan transformatörlerin 40 derece ortam sıcaklığına göre çalışması istendiğinde sargı sıcaklığı maksimum 65 dereceye kadar ısınabilir. Sargı sıcaklığı bu değerin üzerine çıkması durumunda transformatör zarar görebilir. Yağlı tip trafolar, TEDAŞ şartnamesine göre ilgili dağıtım şirketine devredilecek projelerde en fazla 1600 kVA değerine kadar beton köşklere (trafo merkezi) yerleştirilir. Çünkü beton köşk üreticilerinin havalandırma ve soğutma testleri 1600 kVA gücüne göre yapılmıştır.

Aşağıda verilen kodlar, transformatörlerde yağın dolaşımı ve soğutma yöntemini belirtmektedir. Örneğin en çok kullanılan soğutma tiplerinden biri ONAN (Oil Natural Air Natural) soğutmalı trafolardır. Bu soğutmada, yağ dolaşımı ve hava ile teması (ısıyı vereceği yapı) tabii olarak, kendiliğinden yapıldığını belirtmektedir. Yani trafoda ısınan sargıların ısısını yağ alıyor ve bunu tabii yolla ortam havasıyla ısıyı dışarı atıyor anlamındadır. İkinci bir örnek verecek olursak, ONAF soğutmalı bir trafoda ise yine soğutma sıvımız yağ, ancak yağın soğutmasını zorlamalı, yani fanlarla ve radyatörle kazan üzerine hava üfleyerek ısıyı dışarı atması sağlanmaktadır. ONAN genelde dağıtım trafolarında kullanılırken, ONAF ise genelde güç trafolarının soğutma tipidir.

O	Oil	Yağ
A	Air	Hava
W	Water	Su
N	Natural	Tabii
F	Forced	Zorlamalı

Yağlı Tip Transformatörlerin Kullanımı ve Bakımı

Mineral yağın yüksek dielektrik dayanıklılığı ve soğutma yetenekleri, bu transformatörlerin uzun ömürlü ve güvenilir olmasını sağlar. Hem hareketli bir aksamının olmaması hem de aşırı akım ve aşırı ısınma gibi durumlar için koruma sistemleriyle donatılabildiğinden arıza yapması zor bir elektrik makinesidir. Düşük bakım gereksinimine sahiptirler. Periyodik yağ analizleri ve izolasyon testleri ile son durumları kontrol edilebilir. Yaklaşık %99 mertebelerinde yüksek verimliliğe sahiptirler. Türkiye’de yağlı tip dağıtım trafoları ile alakalı “TEDAŞ MLZ/99.032E Hermetik Tip OG/AG Dağıtım Güç Transformatörleri Teknik Şartnamesi” kullanılmaktadır. Türkiye’deki uygulamalarda 2500 kVA gücüne kadar kullanılacak transformatörler bu şartnameye uygun olarak üretilerek kullanılması gerekmektedir.

Trafolar: Çeşitleri, Kullanım Alanları ve Önemli Markalar

Trafolarla alakalı en uygun ürün veya proje çözümü için hemen fiyat teklifi alın!

Hızlı Teklif Al

BENZER İÇERİK: TRAFO KÖŞKLERİNDE TOPRAKLAMA NASIL YAPILIR?

TRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI

Aralık 6, 2022 / CAGIN / 0 Comments

TRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI

Transformatörler ortak bir nüve üzerine sarılmış, birbirinden elektriksel olarak yalıtılmış ancak manyetik olarak birbirine bağlı iki bobinden oluşan hareketsiz bir elektrik makinesidir. Transformatörün bir bobinden zamanla değişen alternatif bir akım geçirildiğinde, diğer bobine iletilen alternatif manyetik akı, bobinde zamanla değişen bir gerilim indükleyecektir. Bunu trafoların en basit formda çalışma prensibidir diyebiliriz. Trafolar hem monofaze hem de trifaze olabilir. Üç fazlı (trifaze) trafolar, nüveleri birleştirilmiş üç adet aynı tip bir fazlı transformatörün primer ve sekonder sargılarının yıldız, üçgen veya zigzag şekilde bağlanmasıyla oluşur. Transformatör bağlantı grupları diğer bir adı trafo vektör grubudur. Üç fazlı transformatörlerde sargıların bağlantı şekilleri aşağıdaki şekilde açıklanmaktadır.

Transformatör Bağlantı Grupları Sembolleri

-Yıldız Bağlantı: Sembolü “Y” olarak gösterilir. Bu bağlantıda nötr hattı bulunur.

-Üçgen Bağlantı: Sembolü “D” olarak gösterilir. Bu bağlantıda nötr hattı bulunmaz.

-Zigzag Bağlantı: Sembolü “Z” olarak gösterilir. Bu bağlantı sadece trafonun sekonder sargılarında yapılır. Primer sargıları üçgen veya yıldız bağlanır. Zigzag bağlantı, trafonun sekonder sargıları ikiye bölünerek yapılır.

Trafolar ister monofaze ister trifaze olsun, aynı fazdaki primer ve sekonder sargılarının gerilimleri arasındaki faz farkına grup açısı denir. Transformatör bağlantı grupları (literatürde vektör grubu olarak da adlandırılır) tanımlarken grup açısı 30 dereceye bölünerek bir sabit verilir. Ters düşünecek olursak, trafonun grup açısı 30 ile çarpılırsa aynı fazın gerilimler arasındaki faz farkı açısı elde edilir. Bağlantı gruplarında ilk yazılacak bağlantı şekli büyük harfle, ikinci yazılacak bağlantı şekli küçük harfle yazılır. Bu iki harfin yanına grup açısı numarası yazılır. Aşağıda birkaç örnek bulunmaktadır.

Dyn11: En çok kullanılan trafo vektör grubudur. Primer sargıları üçgen, sekonder sargıları yıldız (nötr mevcut) bağlı, aynı fazın primer ve sekonder gerilimleri arasındaki faz farkı 30×11=330 derece.

Ynyn0: Primer ve sekonder sargıları (nötr mevcut) yıldız bağlı, aynı fazın primer ve sekonder gerilimleri arasındaki faz farkı 0 derece.

Ynd11: Genelde step-up trafolarda kullanılır. Primer sargıları yıldız (nötr mevcut), sekonder sargıları üçgen bağlı, aynı fazın primer ve sekonder gerilimleri arasındaki faz farkı 30×11=330 derece.

Dy0: Primer sargıları üçgen, sekonder sargıları yıldız bağlı, aynı fazın primer ve sekonder gerilimleri arasındaki faz farkı 0 derece.

Yzn5: Primer sargıları yıldız, sekonder sargıları zigzag bağlı, aynı fazın primer ve sekonder gerilimleri arasındaki faz farkı 30×5=150 derece.

Yukarıda gösterilen birkaç örnekte görüldüğü üzere 0-6 ve 5-11 grup açı numarasına sahip transformatörler kendi aralarında fazörel olarak birbirlerinden 180 derece ters yönde gerilime sahiptirler.

Genleşme Depolu Yağlı Tip Dağıtım Transformatörü

En Çok Kullanılan Trafo Bağlantı Grupları

Transformatör bağlantı grupları ile ilgili ülkemizde orta gerilim dağıtım şebekelerinde genelde Dyn11 bağlantı grubuna sahip dağıtım trafoları kullanılmaktadır. Bu bağlantıda 3 ve 3’ün katları harmonik akımları primer sargılarında yok edilir. Endüstriyel tesis ve rezidans projelerinde trafoların sekonder sargıları 400 V olduğu için bu hatta hem nötr istenir hem bu işletme topraklaması yapılması istenir. Dolayısıyla bu tür uygulamalarda sekonder hattının nötr topraklı yıldız kullanmak daha uygundur.

BENZER İÇERİK: AKÜ REDRESÖR GRUBU TEDAŞ TEKNİK ŞARTNAMESİ

Ynd11 transformatörler, genelde orta gerilim elektrik enerjisi üreten otoprodüktör santrallerde kullanılır. Bu trafoda primer hattı nötrlüdür ve burası nötr direnci ile topraklanır. Böylece şebekede meydana gelebilecek bir kısa devre akımı, şebekedeki transformatörlere ve üretim tesisindeki elektrik üretim ekipmanlarına (solar tesis, dizel veya gaz jeneratörü) zarar vermemesi için nötr direnci üzerinden toprağa akıtılır. 50, 100 veya 160 kVA gibi düşük güçlü dağıtım transformatörler küçük bir tüketim noktasını besler. Bunlar genelde zigzag bağlantı grubuna sahiptir.

BENZER İÇERİK: TRAFO MERKEZİ NEDİR? BETON KÖŞK NEDEN KULLANILIR?

Bu tür uygulamalarda sekonder hattında tüketim noktası az olduğu için transformatörün tek bir fazının yüklenme ihtimali vardır. Örneğin bir köyde 50 haneyi besleyen bir 160 kVA’lık bir dağıtım transformatörü olduğunu düşünelim. Kendisine bağlı az sayıdaki her bir hanenin, transformatörün L1 fazına yüklenme ihtimali yüksektir. Transformatör, fazlarının eşit yüklenmemesi sonucu dengesiz çalışır. Zigzag bağlantı sayesinde sekonder sargılarının dengeli yüklenmesi sağlanır. Bu nedenle düşük güçlü transformatörlerde zigzag bağlantı tercih edilir. Genelde 250 kVA gücüne kadar Yzn11 transformatörler kullanılır.

Yıldız-yıldız bağlı transformatörlerdeki bir faz gerilimi hat geriliminin üçte biri kadardır. Faz gerilimi düşük olduğundan sargıların yalıtılması daha kolaydır. Yalıtımı kolay olmasından dolayı genelde yüksek gerilim transformatörlerinde kullanılmaktadır. Üçgen-üçgen bağlantı grubuna sahip transformatörlerde, üç ve üçün katı olan harmonik akımlarının nötrden akacağı bir yolu olmadığı için üçgenin çevresinde dolaşmasından dolayı üçüncül harmonik gerilimleri olmaz. Harmonik etkilerinin kaçınıldığı özel uygulamalarda üçgen-üçgen sargılı transformatörler kullanılmaktadır.

BENZER İÇERİK: YAĞLI TİP TRAFOLAR (TRANSFORMATÖRLER)

TRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARI

Transformatörler (kısa adıyla trafolar), üretim, iletim ve dağıtım şebekelerinde gerilim seviyesini değiştiren en önemli elektrik elemanlarından biridir. Trafolar tek başına veya birden fazla adetle birbirlerine paralel bağlanarak çalışabilirler. Bu yüzden doğru bir şekilde ürün seçimi, devreye alınması ve işletilmesi gerekmektedir. Bazı uygulamalarda mevcut projede bir trafo varken kullanıcılar ekstra güç artırımı talep edebilir. Bu durumda mevcut trafo kullanımı devam ederse trafo gücü yeterli olmayabilir ve trafolarda aşırı ısınma ve aşırı ısınmadan kaynaklanan bazı hasarlar meydana gelebilir. Böyle durumlarda sistemin güç kapasitesini artırmak gerekir. O zaman mevcut trafo yerine daha yüksek güçte başka bir trafo ile değiştirilir ya da mevcut trafoya paralel ekstra bir trafo bağlanması gerekir. Tüm gücü bir trafodan iletmek yerine trafoların çalışma güvenirliği tek bir trafoya göre daha yüksek olacağından toplam gücü bölerek birden fazla trafonun paralel çalışması daha çok tercih edilir. Ancak trafolar her koşulda paralel olarak bağlanamaz. Trafoları paralel çalıştırmanın bazı özel şartları vardır.

Inline Related Posts

Tips (click to expand)

Select post:Inline Related PostsTRANSFORMATÖRLER | 3. BÖLÜMTRANSFORMATÖRLER | 2. BÖLÜMTRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜMYAĞLI TİP TRANSFORMATÖRLERGÜÇ ELEKTRONİĞİ | 3. BÖLÜMGÜÇ ELEKTRONİĞİ | 2.BÖLÜMGÜÇ ELEKTRONİĞİ | 1.BÖLÜMMANYETİZMA | 2. BÖLÜMMANYETİZMA | 1. BÖLÜMÜÇ FAZLI SİSTEMLERDOĞRU (DC) VE ALTERNATİF AKIM (AC) NEDİR?GENERATÖRLERİN KISA DEVRE AKIMINA ETKİSİGÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 4. BÖLÜM – ARIZA TİPLERİ VE FORMÜLLERGÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 3. BÖLÜM – SİMETRİLİ BİLEŞENLERGÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 2. BÖLÜM – KISA DEVRE AKIMI PARAMETRELERİGÜÇ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE | 1. BÖLÜM – KISA DEVRE NEDİR?ELEKTRİĞİN TEMEL KAVRAMLARIAÇIK TİP DEVRE KESİCİLERSATIŞ MÜHENDİSLİĞİ VE PAZARLAMA MÜHENDİSLİĞİ ARASINDA NE FARK VARDIR?TRANSFORMATÖRLERDE BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARITRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARITRAFO MERKEZİ KÖŞKLERİSOLAR İNVERTÖRLERREAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONUOTOMATİK SİGORTALAR İLE KAÇAK AKIM RÖLELERİ ARASINDAKİ FARKLARORTA GERİLİM ŞEBEKELERİNDE KORUMA RÖLESİ SEÇİMİORTA GERİLİM HÜCRELERİKURU TİP TRANSFORMATÖRLERORTA GERİLİM AKIM TRAFOLARININ SEÇİMİMobil Trafo Merkezi Tasarımı ve Örnek Bir Dağıtım Sisteminde Kısa Devre Analizi

Trafoların paralel bağlanması için gereken koşullar aşağıdaki gibidir.

Trafoların güçleri birbirine eşit ya da üçte bir oranı geçmeyecek şekilde birbirine yakın olmalıdır.
Trafoların primer ve sekonder gerilimleri aynı olmalıdır.
Trafoların kısa devre gerilim (%Uk) değerleri birbirlerine eşit olmalıdır.
Trafoların çalışma frekansları birbirine eşit olmalıdır.
Trafoların kısa devre empedansları arasındaki fark en fazla %10 olmalıdır.
Trafoların vektör grupları ve aynı fazlar arasındaki faz açısı aynı olmalıdır.
Trafoların polariteleri birbirine eşit olmalıdır.
Trafoların dönüştürme oranı birbirine eşit olmalıdır.

Paralel bağlanacak bütün trafolar yukarıda belirtilen tüm çalışma koşullarına uymalıdır. Eğer bu belirtilen maddelerinden birinde bile bir uyumsuzluk olması durumunda, dağıtım sisteminde önemli hasarlara neden olabilir.

Bu görselin Alt özniteliği boş. Dosya adı: transformer_paralel-1024x665.webp

Trafoları Paralel Çalıştırmanın Avantajları Nelerdir?

Trafoları paralel çalıştırmanın önemli avantajları vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

Daha düşük maliyetlerde daha yüksek verim elde edilir.
Bakım ve enerji sürekliliğinde çok büyük avantajlar sağlar.
Bakım ve arıza durumlarında enerji devresi yedek trafodan beslenmeye devam ederek enerjisiz kalmaz. Böylece enerji sürekliliği sağlanmış olur.
Şebekelerde bakım ve onarım esnasında esnek bir çözüm imkânı sağlar.
Yedekli çalışma ihtimalleri olduğu için kritik merkezlerde röle koruma üniteleriyle enerji güvenliğinin sağlanması gibi faydaları da bulunmaktadır.

Inline Related Posts

Tips (click to expand)

Select post:Inline Related PostsTRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI

Trafoların Paralel Çalışmasının Dezavantajları Nelerdir?

Trafolar paralel çalıştığında avantajları olduğu kadar bazı dezavantajları da vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

Devrede çok yüksek kısa devre akımları oluşabilir.
Operasyon, tamir, bakım esnasında teknik karışıklıklar sebebiyle hata yapılma ihtimali yüksektir.
Çok trafolu bir dağıtım sistemi, karmaşık bir sistem olduğu için çok sayıda yan ekipmana ve yedek parçaya ihtiyaç duyulur.
Toplam yük akımı artacağından herhangi bir arızada can ve mal kaybı ihtimali daha yüksektir.

Sonuç olarak trafoların paralel bağlanması birçok açıdan fayda sağladığı gibi bazı risklere de sahiptir. Trafoların paralel bağlanması veya seçilmesi durumunda dağıtım sisteminin uzman ekipler tarafından detaylı bir şekilde incelenip dizaynın ve tüm hesaplanmalarının doğru bir şekilde yapıldığından emin olunması gerekmektedir. Sadece doğru seçimi yapmak yetmez, aynı zamanda devreye alınması ve işletimi uzman yetkililer tarafından yapılmalıdır.

Trafo ile ilgili en uygun ürün veya proje çözümü için hemen fiyat teklifi alın!

Hızlı Teklif Al

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜM

Bu görselin Alt özniteliği boş. Dosya adı: Diseltek-revotek-eaton-819x1024.jpg

Bu görselin Alt özniteliği boş. Dosya adı: OG-Banner-2-724x1024.png

TRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARI

Aralık 6, 2022 / CAGIN / 0 Comments

TRAFOLARIN PARALEL BAĞLANMA KOŞULLARI

Trafoların paralel bağlanması için gereken koşullar aşağıdaki gibidir.

Trafoların güçleri birbirine eşit ya da üçte bir oranı geçmeyecek şekilde birbirine yakın olmalıdır.
Trafoların primer ve sekonder gerilimleri aynı olmalıdır.
Trafoların kısa devre gerilim (%Uk) değerleri birbirlerine eşit olmalıdır.
Trafoların çalışma frekansları birbirine eşit olmalıdır.
Trafoların kısa devre empedansları arasındaki fark en fazla %10 olmalıdır.
Trafoların vektör grupları ve aynı fazlar arasındaki faz açısı aynı olmalıdır.
Trafoların polariteleri birbirine eşit olmalıdır.
Trafoların dönüştürme oranı birbirine eşit olmalıdır.

Trafoları Paralel Çalıştırmanın Avantajları Nelerdir?

Trafoları paralel çalıştırmanın önemli avantajları vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

Daha düşük maliyetlerde daha yüksek verim elde edilir.
Bakım ve enerji sürekliliğinde çok büyük avantajlar sağlar.
Bakım ve arıza durumlarında enerji devresi yedek trafodan beslenmeye devam ederek enerjisiz kalmaz. Böylece enerji sürekliliği sağlanmış olur.
Şebekelerde bakım ve onarım esnasında esnek bir çözüm imkânı sağlar.
Yedekli çalışma ihtimalleri olduğu için kritik merkezlerde röle koruma üniteleriyle enerji güvenliğinin sağlanması gibi faydaları da bulunmaktadır.

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖR BAĞLANTI GRUPLARI VE GRUP AÇILARI

Trafoların Paralel Çalışmasının Dezavantajları Nelerdir?

Trafolar paralel çalıştığında avantajları olduğu kadar bazı dezavantajları da vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

Devrede çok yüksek kısa devre akımları oluşabilir.
Operasyon, tamir, bakım esnasında teknik karışıklıklar sebebiyle hata yapılma ihtimali yüksektir.
Çok trafolu bir dağıtım sistemi, karmaşık bir sistem olduğu için çok sayıda yan ekipmana ve yedek parçaya ihtiyaç duyulur.
Toplam yük akımı artacağından herhangi bir arızada can ve mal kaybı ihtimali daha yüksektir.

BENZER İÇERİK: YAĞLI TİP TRAFOLAR (TRANSFORMATÖRLER)

Trafo ile ilgili en uygun ürün veya proje çözümü için hemen fiyat teklifi alın!

Hızlı Teklif Al

BENZER İÇERİK: YAĞLI TİP TRAFOLAR (TRANSFORMATÖRLER)

KURU TİP TRAFOLAR

Aralık 6, 2022 / CAGIN / 0 Comments

KURU TİP TRAFOLAR (KURU TİP TRANSFORMATÖR)

Kuru Tip Trafo ve Yağlı Tip Trafo Arasındaki Fark Nedir?

Transformatörler özel uygulamalar haricinde genelde yağlı ve kuru tip olmak üzere iki tip olarak üretilir. Yağlı tip trafoların kazanlarında bulunan yağdan dolayı patlama riski vardır. Ancak yağlı tip trafolara (veya yağlı tip transformatör) göre kuru tip trafoların patlama özelliği yoktur. Yağlı tip trafolara göre üretimi daha maliyetli olmasına rağmen patlama özelliği olmadığı için bazı uygulamalarda kuru tip trafolar kullanılmaktadır. Genelde insanların yoğun olarak yer aldığı hastane, okul, tiyatro alanları, alışveriş merkezleri vb. gibi yerlerde bina içerisinde kullanılır. İnsanların bulunduğu bu binaların içerisinde patlama riski olmadığı için kuru tip trafolar tercih edilmektedir.

Kuru tip trafolar, yağlı tip trafolara göre ortam koşullarına göre daha daha hassastır.

Kuru Tip Trafoların Yapısı

Kuru Tip Trafo Ölçüleri ve Güçleri

Kuru tip dağıtım transformatörlerin imalatı özel uygulamalar haricinde genelde 250 kVA’dan başlar. Uygulamaya göre kuru tip trafoların gücü 8 MVA’ya kadar üretilebilir. Genelde 2500 kVA kuru tip trafo ölçüleri çok sık kullanılır çünkü bu 2500 kVA kuru tip trafo beton köşke sığmaz. Hatta 1600 kVA kuru tip trafo bile sığmaz (veya çapraz konursa çok zor sığar). Tabi burada beton köşke konulacak kuru tip trafo gücü TEDAŞ şartnamelerinde belirlenmiştir ve 1250 kVA’dır.

Kuru tip trafolar yüksek gerilim sargı kaplamaları vakum altında elektriksel izolasyonu yüksek neme ve kimyasala karşı dayanıklılığı fazla olan epoksi dökme reçineden yapılır. Alçak gerilim sargıları yine dökme reçine ile veya prepreg izolasyonlu (izolasyonu ısıyla sertleşen reçine emdirilmiş bant sargı) tekniği ile sarılır. Sargıları saran epoksi reçineler herhangi bir kazan veya kapalı bir ortam içerisinde değildir, tamamen dış ortama açıktır.

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖRLER | 1. BÖLÜM

Kuru Tip Trafolarda Soğutma Nasıl Yapılır?

Soğutma şekli yağlı tip transformatörlere göre farklıdır. Hem doğal hava ile soğutma yöntemi (AN) hem de fan ile soğutma yöntemiyle (AF) soğutulabilir. Trafonun alt bölgesine 6 adet fan grubu monte edilir. Sargılara yerleştirilen sıcaklık sensörleri fan panosundaki röleye sargı sıcaklığı bilgisini iletir. Bu röle sayesinde sargı sıcaklığına göre fan grubu devreye alınıp soğutma işlemi gerçekleştirilir. Ayrıca fanlar, trafoda %40’a varan güç artışının talep edildiği durumlarda da kullanılabilmektedir. Kuru tip transformatörler IP00 koruma sınıfında üretildiği için sadece dahili ortamlarda çalışır. Sargılar, epoksi dökme reçine içerisinde dış ortama açık bir şekilde bulunduğundan trafonun sudan ve nemden arındırılması gerekmektedir. Harici ortamlarda çalışması istenirse, dışarıdan sıvı, nem, toz vb. etki almayan bir kabin içerisine konmalıdır. Bu kabin IP21, IP23, IP31 veya uygulamaya göre farklı koruma sınıfına sahip olabilir. Boşta veya otomatik yükte kademe değiştiricili olarak üretilebilirler. Örneğin 2500 kVA kuru tip ölçüleri veya 1600 kVA kuru tip trafo ölçüleri hesabı yapılacak olursa kuru tip transformatörün kabinli veya kabinsiz mi yükte mi veya boşta mı kademe değiştiricili olup olmadığına bakmak gerekir ve ona göre proje üzerinde dizayn yapılırken 2500 kVA kuru tip trafo için veya 1600 kVA kuru tip trafonun koyulacağı odanın boyutunu belirlenmesi gerekir. Bu bilgilere göre kuru tip trafo fiyatları değişiklik göstermektedir.

BENZER İÇERİK: TRANSFORMATÖRLER | 2. BÖLÜM

Trafo köşkü içerisinde AG ve OG kablo bağlantısı yapılmış bir kuru tip trafo

Kuru Tip Trafoların Çalışma Sıcaklığı

Kuru tip dökme reçineli trafoların sargı izolasyon malzemesi sıcaklık sınıfları F sınıfı veya H sınıfı malzemeler olabilir. F sınıfı izolasyon malzemesi sargı sıcaklık artış limiti 155°C iken H sınıfın ki 180°C’dir. Transformatörün teknik föyünde OG/AG sargılar F/F veya H/H olarak sıcaklık sınıfı belirtilir. Ayrıca kuru tip trafolar için IEC 60076-11 standartlarına göre belirli kodlar ile çevre, iklim ve yangına dayanıklılık sınıfları tanımlanmıştır. Her bir sınıfın tanımı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Trafolar genelde E2, C2, F1 sınıflarında üretilir. Kuru tip trafo fiyatları bu sınıflara belirlenir. Kuru tip trafo fiyatları bu sınıflara göre artar ve azalır.

Çevre Sınıfı	E0	Trafolar kirliliğin göz ardı edildiği, yoğunlaşma olmayan, temiz ve kuru bir odada çalışabilir.
	E1	Trafolar düşük yoğunlaşma ve kirliliğin bulunduğu ortamda çalışabilir.
	E2	Trafo hem yoğunlaşmaya hem de yüksek kirliliğe maruz kalabilir.
İklimsel Sınıf	C1	Kuru tip transformatörler – 5 ºC altında enerjilendirelemez. Sadece – 25 ºC ye kadar ortamlarda taşınabilir ve stoklanabilir.
İklimsel Sınıf	C2	Kuru tip transformatörler – 25 ºc ye kadar ortamlarda enerjilendirilebilir, taşınabilir ve stoklanabilir.
Yangına Dayanıklılık Sınıfı	F0	Yangın çıkma ihtimali beklenen düzeyde değildir ve tehlikenin sınırlandırılmasına yönelik bir koşul yoktur.
	F1	Transformatör yangın çıkma ihtimaline maruz kalır ve yanıcılığın düşürülmesi zorunludur. Transformatör üstündeki bir yangın belirlenmiş zaman dilimi içinde sönmelidir.

Kuru Tip Trafolar Çevre, İklim ve Yangın Dayanıklılık Sınıfları

Ülkemizde TEDAŞ Tipi Kuru Tip Trafolar

Ülkemizde kullanılan TEDAŞ’a devredilecek kuru tip transformatörler, TEDAŞ-MLZ/99-031.B “Sargıları Epoksi Reçine İle Örtülü Kuru Tip AG/OG Dağıtım Güç Transformatörleri Teknik Şartnamesi’ne” uygun olmalıdır. Aşırı yüklenme yeteneği, patlamama özelliği, kısa devrelere ve sismik etkilere karşı yüksek dayanımı ve kabinli üretim sayesinde zorlu koşullarda çalışabilme yeteneği ile kuru tip trafoların kullanımı kullanıcılara büyük avantajlar sağlamaktadır. Kuru tip trafo fiyatları üretildiği şartnameye göre değişiklik gösterir. Bunun için globalde ABB kuru tip trafo, Schneider Electric kuru tip trafo, Legrand kuru tip gibi kullanılan markaların yanında BEST kuru tip trafo, Astor kuru tip trafo, Beta kuru tip trafo, Eltaş kuru tip trafo üretimi yapmaktadır.

BENZER İÇERİK: TRAFO KÖŞKLERİNDE TOPRAKLAMA NASIL YAPILIR?

Kuru tip transformatörler, özellikle güvenli, çevre dostu ve düşük bakım gerektiren enerji çözümleri arayanlar için ideal bir tercih sunar. Best kuru tip trafo, ABB kuru tip trafo, Astor kuru tip trafo ve Legrand kuru tip trafo gibi önde gelen markalar, bu alanda geniş ürün yelpazesi ve yenilikçi teknolojilerle dikkat çekmektedir. Özellikle 1600 kVA kuru tip trafo, 2500 kVA kuru tip trafo ve 630 kVA kuru tip trafo gibi farklı güç kapasitelerine sahip modeller, farklı enerji ihtiyaçlarına hitap eder. Kuru tip trafoların fiyatları, modelin kapasitesine ve özelliklerine göre değişiklik göstermektedir; örneğin, 400 kVA kuru tip trafo fiyatı, 1600 kVA kuru tip trafo fiyatı veya Astor kuru tip trafo fiyat listesi gibi detaylar projeye özel olarak belirlenir.

Kuru tip trafoların fiyatı, yağlı tip trafolara daha pahalıdır.

Kuru tip trafoların avantajları arasında kuru tip trafo soğutma sistemleri, fan destekli modelleri, patlama riskinin düşük olması ve düşük çalışma sıcaklığı öne çıkar. Bunun yanında, kuru tip trafo özellikleri ile yağlı tip trafo ve yağlı tip transformatörler gibi alternatiflerden ayrılır. Yağlı tip trafoların farklı kullanım senaryoları olsa da, yağlı tip trafo çeşitleri, bakım ve güvenlik açısından kuru tip trafolarla kıyaslandığında farklı ihtiyaçlara yönelik çözümler sunar. Kuru tip trafoların kullanım alanlarında hem dayanıklılık hem de verimlilik açısından önemli avantajları bulunmaktadır.

Günümüzde kuru tip trafo çözümleri, güvenlik, düşük bakım maliyeti ve çevresel avantajları nedeniyle yağlı tip trafolara kıyasla özellikle kapalı alanlarda daha fazla tercih edilmektedir. Bu doğrultuda, ABB kuru tip trafo ve Best kuru tip trafo gibi önde gelen markaların ürünleri, kalite ve verimlilik açısından öne çıkmaktadır. Özellikle 1600 kVA ve 2500 kVA kuru tip trafo ölçüleri, uygulama alanına göre dikkatle değerlendirilmelidir; zira kuru tip trafo ölçüleri, montaj sahasının fiziki koşulları ile doğrudan ilişkilidir. Ayrıca, kuru tip trafo fiyatları, güç kapasitesi, marka, soğutma tipi ve izolasyon sınıfı gibi birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Geleneksel yağlı tip transformatörlerle karşılaştırıldığında, kurutip trafo modelleri yangın riski düşük yapısıyla da tercih sebebidir. Dolayısıyla, doğru kapasite seçimi ve uygun ölçülerde bir kuru tip trafo, uzun ömürlü ve güvenli bir enerji iletimi için kritik öneme sahiptir.

Kuru tip trafolarla alakalı en uygun ürün veya proje çözümü için hemen fiyat teklifi alın!

Hızlı Teklif Al